รถโดยสารใช้แล้วจากออสเตรเลีย

[Nakhonlampang]

รถโดยสารชนิดหนึ่งของการรถไฟฯที่มีลักษณะและสีสรรแปลกและแตกต่างไปจากรถแบบอื่นๆ ด้วยลักษณะตัวถังที่สร้างด้วยเหล็กไร้สนิม (stainless steel) และไม่มีการทาสีใดๆลงบนตัวถังแม้แต่แถบคาด นอกจากสีเหลืองที่บริเวณหน้าอุดเท่านั้น หลายคนที่เคยเห็นเรียกมันว่า บชส. สแตนเลส บางคนก็เรียกว่ารถเล้าไก่ ในขณะที่อีกหลายคนที่เคยได้ยินชื่อหรือเคยเห็นจากในรูปภาพยังไม่เคยได้เห็นรถของจริงด้วยตาของตนเอง เนื่องจากรถชนิดนี้มักถูกใช้งานในขบวนรถชานเมืองรอบๆกรุงเทพฯเท่านั้น เพราะฉะนั้นเราน่าจะมาทำความ รู้จักรถชนิดนี้กันว่ามันมีที่มาที่ไปอย่างไรบ้าง รถโดยสารที่ว่านี้คือรถโดยสารเก่าที่การรถไฟฯซื้อต่อมาจาก Queensland Railway ประเทศ Australia นั่นเอง

ภาพ บชส.615


รถโดยสารรุ่นนี้มีจำนวนทั้งสิ้น 21 คัน โดยการรถไฟฯกำหนดให้ใช้งานเป็นรถโดยสารนั่งชั้นสาม มีหมายเลขกำกับตั้งแต่ 601-621 ลักษณะภายนอกที่ดูแปลกตานอกจากสีของตัวรถแล้ว ก็ยังมีประตูบริเวณกึ่งกลางของตัวรถแต่ละครึ่งคล้ายกับรถดีเซลรางแต่ถูกปิดตาย แล้วมีการเจาะประตูใหม่ที่หัวและท้ายของตัวรถแทน นอกจากนี้รถบางคันจะมีตำแหน่งสำหรับติดตั้งไฟ Headlight นอกเหนือจากไฟ Marker ทำให้รถรุ่นนี้ถูกมองว่าน่าจะเคยเป็นรถดีเซลรางมาก่อน แล้วที่จริงมันเป็นเช่นนั้นหรือเปล่า เราลองมาหาคำตอบกันครับ

สังเกตตำแหน่ง headlight และช่องกระจกบังลมด้านหน้าที่ถูกปิดครับ

[Nakhonlampang]

รถโดยสารรุ่นนี้ออกแบบโดย Budd แห่งสหรัฐอเมริกา สร้างโดย Commonwealth Engineering ประเทศ Australia ปรากฏโฉมครั้งแรกในปี ค.ศ.1961 โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อใช้งานเป็น EMU (Electric Multiple Units) แบบแรกสำหรับให้บริการเป็นรถชานเมืองของ Brisbane รถ 1 ชุดจะประกอบด้วยรถ 2 แบบ คือ SX เป็นรถโดยสารอย่างเดียว จำนวน 5 คัน และ SXV เป็นรถโดยสารพร้อมห้องสัมภาระและห้องขับ จำนวน 2 คัน รวมเป็น 7 คัน แต่เนื่องจากโครงการติดตั้งระบบไฟฟ้าในครั้งแรกไม่ประสบความสำเร็จ รถรุ่นนี้จึงถูกใช้งานโดยการใช้รถจักรลากจูงเรื่อยมาตลอดอายุการประจำการ แม้ต่อมาภายหลังจะมีการติดตั้งระบบไฟฟ้าแล้วรถรุ่นนี้ก็ไม่ได้ถูกปรับปรุงให้เป็นรถ EMU อีกเลย แต่มีการสร้างรถ EMU รุ่น Walker ขึ้นมาใหม่แทนในปี ค.ศ. 1979 และรถโดยสารรุ่นนี้ก็ถูกใช้งานเป็นรถโดยสารชานเมืองจนถึงปี ค.ศ. 1999 ก็ถูกปลดประจำการจากขบวนรถชานเมืองทั้งหมด

ภาพแสดงการใช้งานในออสเตรเลีย
http://ufies.org/~aleith/transit/brisbane/qr1513.jpg
http://ufies.org/~aleith/transit/brisbane/qr2414.jpg
http://photos1.blogger.com/img/230/3975/1024/DSC03689.jpg
http://www.railpictures.net/viewphoto.php?id=119430
http://www.railpictures.net/viewphoto.php?id=102231

[Nakhonlampang]

การรถไฟฯได้ซื้อรถโดยสารรุ่นนี้มาจากการรถไฟ Queensland ด้วยมูลค่าประมาณ 43 ล้านบาท โดยนายเสมอ เชาว์ไว ผู้ว่าการรถไฟฯในขณะนั้นเป็นผู้ลงนามสั่งซื้อเมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน 2537 ในครั้งแรกรถที่ถูกกำหนดให้ส่งมอบให้การรถไฟฯ เป็นรถในชุดที่ 40 , 46 และ 47 แต่เนื่องจากรถชุดที่ 40 ไม่มีการใช้งานและบำรุงรักษามาตั้งแต่ปี 2536 และถูกเก็บไว้ที่ Redbank Yard ในลักษณะที่ไม่มีแคร่ ทำให้รถชุดนี้ไม่สามารถแล่นไปทำการซ่อมแซมที่ Mayne Junction ได้ จึงมีการเปลี่ยนเป็นรถชุดที่ 44 แทน นอกจากนี้รถหมายเลข 1719 ของชุดที่ 47 ก็ถูกดัดแปลงไปก่อนหน้านั้นแล้ว ทำให้มีการนำรถหมายเลข 1690 จากชุดที่ 42 มารวมเข้ากับชุดที่ 47 แทนเช่นกัน ดังนั้นรถโดยสารที่ถูกส่งมอบให้การรถไฟฯจึงประกอบไปด้วยรถชุดที่ 44 (หมายเลข 1698-1704) ,ชุดที่ 46 (หมายเลข 1712-1718) และชุดที่ 47 (หมายเลข 1690 , 1720-1725) ถึงตรงนี้แล้วก็คงจะทำให้ใครที่อาจสงสัยเกี่ยวกับจำนวนรถที่มีการซื้อว่าทำไมถึงเป็น 21 คัน หายสงสัยแล้วนะครับ ก็เพราะว่ามีการซื้อเป็นชุด ชุดละ 7 คันนั่นเอง ประกอบด้วยรถแบบ SX จำนวน 15 คัน และ SXV จำนวน 6 คัน

หมายเหตุ
รถแบบ SX ได้แก่ : บชส.602-606,609-613,616-620
รถแบบ SXV ได้แก่ : บชส.601,607,608,614,615,621

เปรียบเทียบรถโดยสารแบบ SX และ SXV


สังเกตหมายเลขเดิมเหนือแคร่รถ


SX1722 คือ บชส.618

[Nakhonlampang]

ก่อนที่รถรุ่นนี้จะถูกส่งมาประเทศไทย ก็ได้มีการแก้ไขขนาดความกว้างล้อให้เป็นขนาดสำหรับราง 1 เมตรตั้งแต่ที่ประเทศออสเตรเลียแล้ว ซึ่งการดำเนินการดัดแปลงแก้ไขได้กระทำที่ Redbank Shop โดยรถชุดที่ 46 ได้รับการติดตั้งแคร่ที่ปรับปรุงแล้วที่ Redbank แล้วจึงขนส่งโดยรถบรรทุกไปที่ท่าเรือ Hamilton เพื่อบรรทุกลงเรือ MV Lindengracht เมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2538 และนำขึ้นฝั่งที่ท่าเรือกรุงเทพเมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม 2538 ส่วนรถชุดที่ 44 และ 47 ได้รับการติดตั้งแคร่ล้อที่ปรับปรุงแล้วที่ Hamilton ไม่ไกลจากท่าเรือนัก แล้วจึงถูกบรรทุกโดยรถยนต์ไปที่ท่าเรือเดียวกันและบรรทุกลงเรือ MV Lindengracht เช่นกัน เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน 2538 ลำนำขึ้นฝั่งที่ท่าเรือกรุงเทพเมื่อวันที่ 22 สิงหาคม 2538 โดยมีเจ้าหน้าที่ฝ่ายต่างๆของ Queensland Railway ติดตามมาเพื่อควบคุมดูแลการทดสอบรถในประเทศไทยเพื่อค้นหาข้อบกพร่องในการนำมาใช้งานในประเทศไทยด้วย การทดสอบรถชุดนี้ได้มีการทดลองลากจูงขบวนรถในเส้นทางไป-กลับ กรุงเทพฯ-เชียงใหม่ ในบางช่วงของการทดสอบ ได้มีการใช้ความเร็วถึง 100 กม./ชม.เพื่อสังเกตอาการต่างๆ เนื่องจากรถชุดนี้ถูกจอดเก็บไว้เป็นรถสำรองมาเป็นเวลานานภายหลังจากที่มีการใช้ระบบไฟฟ้าใน Queensland ซึ่งการทดสอบก็ผ่านไปได้ด้วยดี ภายหลังการทดสอบจึงได้มีการปรับปรุงรถเพื่อให้มีความเหมาะสมกับการใช้งานของการรถไฟฯมากขึ้นได้แก่การแก้ไขปรับปรุงแผ่นพื้นทางเดินระหว่างรถของรถแบบ SX เพื่อให้รถจักรสามารถต่อพ่วงเข้ากับรถแบบ SX ได้โดยตรง , การปิดตายประตูขึ้นลงรถของเดิมแล้วเจาะประตูพร้อมติดตั้งบันไดใหม่ที่ปลายรถทั้ง 2 ด้าน , การรื้อถอนสายไฟที่ใช้ควบคุมการทำงานของระบบต่างๆระหว่างรถแต่ละคันที่มาจากห้องควบคุมในรถ SXV เป็นต้น

รถหมายเลข 1713 ขณะขนถ่ายลงเรือที่ Brisbane ประเทศ Australia
http://www.qldrailheritage.com/album/kd/kd_1713_bne.jpg

รถชุดที่ 46 ขณะขนถ่ายขึ้นฝั่งที่ท่าเรือกรุงเทพ
http://www.qldrailheritage.com/album/kd/kd_46set_bngkk.jpg

การทดสอบรถในเส้นทางกรุงเทพ-เชียงใหม่
http://www.qldrailheritage.com/album/kd/kd_44-47-setsbngkktest.jpg
http://www.qldrailheritage.com/album/kd/kd_ChiangMai_test.jpg

[Nakhonlampang]

สังเกตที่ท้ายรถว่าไม่มีร่องรอยช่องกระจกและตำแหน่ง headlight เหมือนคันแรกครับ สำหรับรถพ่วง SX


ดูชัดๆกับปลายรถที่เคยเป็นห้องควบคุมและห้องสัมภาระ


เทียบกับด้านที่เป็นห้องโดยสาร


ดูกันชัดๆกับแคร่รถของเดิมที่ติดรถมาและดัดแปลงแก้ไขสำหรับประเทศไทยแล้ว

[Nakhonlampang]

ภายในห้องโดยสาร


กับขบวน 313 กรุงเทพ-ชุมทางบ้านภาชี ที่สถานีหลักสี่


ขบวน 313 ที่สถานีกรุงเทพ


ขอจบเรื่องราวเกี่ยวกับรถโดยสารใช้แล้วจากออสเตรเลียเพียงเท่านี้นะครับ อาจจะเรียบเรียงแปลกๆไปบ้างก็เพราะจะแยกการอธิบายภาพออกจากเนื้อเรื่อง ขอบคุณสำหรับท่านที่สนใจเข้ามาอ่านครับ

หมายเหตุสำหรับภาพบางภาพที่ผมไม่ได้ทำเป็น hotlink แต่ทำเป็น link ธรรมดาก็เพราะเป็นรูปที่ผู้อื่นถ่ายเอาไว้ ไม่ใช่ภาพของผมเองครับ

แหล่งข้อมูลที่สำคัญสำหรับสรุปเป็นเนื้อหาในครั้งนี้ครับ
http://www.qldrailheritage.com/oq/thai-sx.htm
http://www.pikkarail.com/1460/1460.htm

[rodfaithai]

ขอบคุณครับ

เราซื้อมาใช้ได้
แสดงว่าเขาใช้รางกว้างเท่าเรา (หรือใกล้เคียงกับเราใช่ไหมครับ)

บ้านเค้าน่าจะมี Standard Guage ด้วยใช่ไหมครับ

[CivilSpice]

ขอบคุณมากๆ ครับพี่หนุ่ม .... เพิ่งจะมารู้รายละเอียดแบบเจาะลึกของรถชนิดนี้ ก็ตอนนี้เองล่ะครับ

[pitch]

เป็นข้อมูลที่ดีมากครับ ไม่ค่อยได้เห็นข้อมูลเจาะลึกของโบกี้รถโดยสารกัน
ส่วนใครอยากลองนั่งรถชนิดนี้ก็ต้องขบวน 313 กรุงเทพ-ชุมทางบ้านภาชี เข้าพ่วงประจำครับ

[palm_gea]

ที่ออสเตรเลียเค้าใช้รางกว้างเท่าไหร่เหรอครับ(เห็นภาพจากเรลพิคแล้วเหมือนจะกว้างเท่าบ้านเรารึเปล่า)
_________________