สถานีรถไฟสงขลา- ป้ายสถานีอันเดียวที่เหลืออยู่อาจถูกทำลาย

[Mongwin]

[Mongwin]

[nathapong]

[rodfaithai]

[nathapong]

[BanPong1]

[BanPong1]

[Mongwin]

เท่าที่ผมทราบ อาคารสถานีรถไฟอยุธยากับหัวหิน ยังไม่ได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานครับ (ถ้าผิดพลาดขออภัยครับ)
สถานีรถไฟที่ขึ้นทะเบียนแล้ว ก็มี สถานีรถไฟกันตัง ธนบุรี สงขลา เป็นต้นครับ
สำหรับสถานีกรุงเทพ (หัวลำโพง) อยู่ระหว่างการขึ้นทะเบียนฯ ครับ

[BanPong1]

รางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น
สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์

รางวัลอาคารประเภทสถาบันและอาคารสาธารณะ

พ.ศ.2525
สถานีรถไฟหัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์

พ.ศ.2536
สถานีรถไฟนครลำปาง จังหวัดลำปาง

พ.ศ.2540
พลับพลาสถานีรถไฟบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

พ.ศ.2545
สถานีรถไฟหัวลำโพง จังหวัดกรุงเทพมหานคร

คัดลอกจาก :
174 มรดกสถาปัตยกรรมในประเทศไทย : 20 ปี รางวัลอนุรักษ์ดีเด่น 2525-2545.
คณะกรรมาธิการอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรม (2545-2547)

[BanPong1]

รายชื่อสถานีรถไฟที่ขึ้นทะเบียนเป็น โบราณสถาน

คัดลอกจาก สำนักโบราณคดี กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม
http://www.archae.go.th/
1. พลับพลาที่ประทับที่สถานีรถไฟบางปะอิน
2. สถานีรถไฟกันตัง
3. อาคารสถานีรถไฟสงขลา
4. สถานีรถไฟธนบุรี

1. พลับพลาที่ประทับที่สถานีรถไฟบางปะอิน
ที่ตั้ง :
หมู่บ้าน :
ตำบล : บ้านเลน
อำเภอ : บางปะอิน
จังหวัด : พระนครศรีอยุธยา

การประกาศขึ้นทะเบียน ประกาศขึ้นทะเบียนมากกว่า 1 ครั้ง
ประกาศราชกิจจานุเบกษา : ขึ้นทะเบียนโบราณสถาน
เล่มที่ /ตอนที่ : 104/18
ลงวันที่ : 2530/02/01
http://www.archae.go.th/Monument/Middle/Ayuthaya/16/B2P441.pdf


2. สถานีรถไฟกันตัง
ที่ตั้ง :
ตำบล : กันตัง
อำเภอ : กันตัง
จังหวัด : ตรัง

การประกาศขึ้นทะเบียน ประกาศขึ้นทะเบียนมากกว่า 1 ครั้ง
ประกาศราชกิจจานุเบกษา : ขึ้นทะเบียนโบราณสถาน
เล่มที่ /ตอนที่ : 113/พิเศษ50ง
ลงวันที่ : 2539/12/18


3. อาคารสถานีรถไฟสงขลา
ที่ตั้ง :
ตำบล : บ่อยาง
อำเภอ : เมืองฯ
จังหวัด : สงขลา

การประกาศขึ้นทะเบียน ประกาศขึ้นทะเบียนมากกว่า 1 ครั้ง
ประกาศราชกิจจานุเบกษา : ขึ้นทะเบียนและกำหนดเขตที่ดินโบราณสถาน
เล่มที่ /ตอนที่ : 121/ตอนพิเศษ 52 ง
ลงวันที่ : 10/05/2547
หมายเหตุ :

อายุสมัย : สมัยรัชกาลที่ 6
ความสำคัญทางประวัติศาสตร์ : สถานีรถไฟสงขลาเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์การก่อสร้างทางรถไฟสายใต้ซึ่งนับเป็นทางรถไฟสายแรกที่สร้างขึ้นในประเทศไทย เริ่มจากคลองบางกอกน้อย หรือสถานีรถไฟธนบุรี ผ่านจังหวัดต่างๆ ลงมาทางใต้ผ่านจังหวัดสงขลาไปสุดปลายสถานีรถไฟที่สุไหงโกลก ในระหว่างปี พ.ศ.2443-2461 สถานีรถไฟสงขลา เป็นส่วนหนึ่งของการสร้างทางรถไฟสายใต้สายที่ 2 ที่สร้างทางรถไฟจากเพชรบุรี ถึงอำเภอระแงะในระหว่างปี พ.ศ.2452-2461 สถานีรถไฟสงขลาเป็นส่วนหนึ่งของเส้นทางสัญจรหลักที่ใช้สัญจรไปมาระหว่างหาดใหญ่-สงขลา จนต่อมา เมื่อการคมนาคมโดยรถยนต์แพร่หลายมากยิ่งขึ้น เกิดรถยนต์โดยสารวิ่งระหว่างสงขลา-หาดใหญ่ ทำให้ประชาชนหันไปสัญจรทางรถยนต์มากกว่าทางรถไฟ ทำให้ในราวปี พ.ศ.2509 จึงยุบเลิกการเดินรถไฟสายสงขลา-หาดใหญ่ เป็นเหตุให้สถานีรถไฟสงขลาจึงมิได้ใช้เป็นอาคารสถานีรถไฟต่อไป อาคารสถานีรถไฟสงขลา นอกจากเป็นหลักฐานการคมนาคมทางรถไฟในอดีตของสงขลาที่สะท้อนรูปแบบสถาปัตยกรรมแบบยุโรปในช่วงกลางพุทธศตวรรษที่ 25 แล้ว อาคารสถานีรถไฟสงขลายังเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการเสด็จประพาสหัวเมืองปักษ์ใต้ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวฯ ด้วยเช่นกัน

ลักษณะรูปแบบสถาปัตยกรรม : อาคารสถานีรถไฟมีลักษณะเป็นอาคารมีแผนผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ามีความยาวประมาณ 46.8 เมตร กว้างประมาณ 7.28 เมตร หลังคาทรงปั้นหยามุงกระเบื้องว่าว ด้านหน้ามีมุขยื่น มีบันไดขึ้นลงอาคาร ภายในตัวอาคารประกอบด้วยห้องต่างๆ ได้แก่ ห้องจำหน่ายตั๋ว ห้องทำงานของเจ้าหน้าที่ และห้องพักผู้โดยสาร ส่วนด้านทิศตะวันออก เป็นส่วนของชานชาลารถไฟที่มีโครงสร้างเป็นหลัก สถาปัตยกรรมสถานีรถไฟสงขลานับเป็นตัวอย่างอาคารสถานีรถไฟของประเทศไทยที่สร้างขึ้นในยุคแรกๆ เมื่อครั้งประเทศไทยเริ่มมีการคมนาคมทางรถไฟขึ้นในราวกลางพุทธศตวรรษที่ 25 ซึ่งแสดงรูปแบบศิลปกรรมแบบตะวันตกผสมผสานกับศิลปกรรมไทยที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ต่อไป

สภาพปัจจุบัน : ชำรุดทรุดโทรมบางส่วน

สิ่งสำคัญในโบราณสถาน : อาคารสถานที่ราชการ อาคารสถานีรถไฟ 1 หลัง


4. สถานีรถไฟธนบุรี
ที่ตั้ง :
ตำบล : ศิริราช
อำเภอ : บางกอกน้อย
จังหวัด : กรุงเทพมหานคร

การประกาศขึ้นทะเบียน ประกาศขึ้นทะเบียนมากกว่า 1 ครั้ง
ประกาศราชกิจจานุเบกษา : ขึ้นทะเบียนและกำหนดเขตพื้นที่โบราณสถาน
เล่มที่ /ตอนที่ : 118/พิเศษ113ง
ลงวันที่ : 2544/11/14
หมายเหตุ :

อายุสมัย : สมัยรัชกาลที่5
ความสำคัญทางประวัติศาสตร์ : สถานีรถไฟธนบุรีหรือสถานีบางกอกน้อยเป็นสถานีรถไฟสายใต้สายแรกของประเทศไทยเริ่มสร้างเมื่อราวพ.ศ.2443ถึง2446ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขณะที่มีการเริ่มสร้างทางรถไฟสายเหนือและสายตะวันออกเฉียงเหนือสร้างเสร็จแล้วทรงโปรดเกล้าฯให้พระเจ้าน้องยาเธอกรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดาเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยในขณะนั้นดูแลตรวจสถานที่ๆสำหรับสร้างทางรถไฟสายใต้เห็นว่าควรสร้างบนฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระย่าบริเวณปากคลองบางกอกน้อยฝั่งธนบุรีเพราะสะดวกต่อการเดินทางสู่ภาคใต้และภาคตะวันตกสถานที่แห่งนี้เป็นที่ตั้งของมัสยิดและสุสานชุมชนของชาวมุสลิมเมื่อมีการก่อสร้างจึงต้องเวนคืนที่ดินครั้งใหญ่ทรงพระราชทานที่ดินฝั่งตรงข้ามซึ่งเป็นโรงเรือหลวงบางส่วนให้แก่ชุมชนนี้
ลักษณะรูปแบบสถาปัตยกรรม : ภายในสถานีรถไฟธนบุรีมีอาคารซึ่งเป็นโบราณสถานสำคัญจำนวน4หลังประกอบด้วยอาคารสถานีรถไฟธนบุรี1หลังที่ทำการรับส่งสินค้าธนบุรี1หลังและโรงเก็บสินค้าจำนวน2หลังมีชานชาลาขึ้นรถไฟทั้งหมด4ช่องและตัวเครื่องรถไฟเก่าซึ่งเลิกใช้งานแล้ว
สภาพปัจจุบัน : สถานีรถไฟธนบุรี(บางกอกน้อย)อยู่ในสภาพดีเนื่องจากการรถไฟแห่งประเทศไทยมีโครงการมอบที่ดินให้โรงพยาบาลศิริราชสร้างศูนย์อุบัติเหตุและพัฒนาปรับปรุงพื้นที่สถานีรถไฟธนบุรีเฉลิมพระเกียรติพระชนมบรรษา6รอบ5ธันวาคม2542ทำให้มีการปรับปรุงการใช้ประโยชน์พื้นที่โดยรอบเช่นสร้างลานจอดรถซ่อมแซมอาคารจัดให้เป็นศูนย์ส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยได้ซ่อมแซมและปรับปรุงโรงเก็บสินค้า(อาคารฉางข้าว)จำนวน1หลังพื้นที่ประมาณ2ตารางวา25งานเพื่อเป็นศูนย์บริการนักท่องเที่ยวปัจจุบันเปลี่ยนสภาพไปเกื่อบหมด
สิ่งสำคัญในโบราณสถาน : อาคารสถานที่ราชการ อาคาร 4 หลัง
http://www.archae.go.th/Monument/Middle/Bangkok/175/B.Thonburi%20Station%2001.pdf

ที่มา สำนักโบราณคดี กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม
http://www.archae.go.th/