ตามหาโรงแรมรถไฟ สงขลา

[Mongwin]

สวัสดีครับ สมาชิกรถไฟไทยดอทคอมทุกท่าน

ผมอ่านวารสาร อบจ.สงขลา ปีที่ 8 ฉบับที่ 5 ประจำเดือนกุมภาพันธ์ 2552
คอลัมน์สงขลา_สารคดี ซึ่งเป็นคอลัมน์ประจำ เขียนโดยคุณวุฒิชัย เพ็ชรสุวรรณ
ได้แนะนำหนังสือชื่อ ชีวิตของมาซาโอะ เซโตะ ผู้ถูกพ่อและญี่ปุ่นทอดทิ้ง
ดังนี้ครับ

[Mongwin]

กะว่าจะไปหาซื้อมาอ่าน แต่พอดีช่วงนั้นใกล้สอบไล่ปลายภาคของนิสิต
ต้องออกข้อสอบตรวจข้อสอบ ได้แต่ค้นหาข้อมูลคร่าวๆ ของหนังสือเล่มนี้
ก็พบว่ามีผู้แนะนำไว้พอสมควรครับ เช่น ที่วารสารเมืองโบราณ
http://www.muangboranjournal.com/modules.php?name=News&file=article&sid=1055
-----------------------------------------------------------------------------------
ชีวิตของมาซาโอะ เซโตะ

ผู้ถูกพ่อและญี่ปุ่นทอดทิ้ง เล่ม ๑

มาซาโอะ เซโตะ (เขียน)

บัณฑิต ประดิษฐานุวงษ์ (แปล)

บริษัทเซซิอูน (ประเทศไทย) จำกัด / มีนาคม ๒๕๔๘

๒๖๗ หน้า ๑๖๐ บาท

มาซาโอะ เซโตะ เกิดที่เกาะภูเก็ตเมื่อปี พ.ศ.๒๔๗๔ บิดาเป็นหมอ(และสายลับ)ญี่ปุ่น แม่แท้ๆ เป็นใครไม่ปรากฏ แต่เขามีแม่เลี้ยงชาวญี่ปุ่น ผู้มีปูมหลังคลุมเครือ มาซาโอะมาเติบโตที่สงขลา วิ่งเล่นกับเด็กๆ ในเมืองนั้น มีเพื่อนรุ่นพี่ชื่อ “เปรม” (ซึ่งภายหลังจะเป็นนายกรัฐมนตรีและรัฐบุรุษ) และเมื่ออายุถึงเกณฑ์ ก็ถูกพ่อจับส่งมาเข้าโรงเรียนญี่ปุ่นในกรุงเทพฯ

ตลอดชีวิตวัยเยาว์ของเขา เป็นวันเวลาแห่งความเหงา ว้าเหว่ ความลำบากยากแค้น ความรู้สึกเดียวดายครอบคลุมหนังสือเรื่องนี้ไว้ตลอดทั้งเล่ม สมกับชื่อ ผู้ถูกพ่อและญี่ปุ่นทอดทิ้ง

แต่เรื่องราวในหนังสือมิได้มีเพียงการหวนรำลึกถึงเฉพาะชีวิตวัยเยาว์ของผู้เขียน หากแต่ยังเล่าถึง “โลก” ของคนญี่ปุ่นในเมืองไทย ยุคก่อนและหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ สลับกับเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ไทยและประวัติศาสตร์สงครามโลกที่เล่าไว้เป็นหลังฉาก

เนื้อหาหลักของหนังสืออยู่ที่ชีวิตวัยเด็กของมาซาโอะใน "โรงเรียนคนญี่ปุ่น พระนคร" ชีวิตนักเรียน สงครามมหาเอเซียบูรพา การทิ้งระเบิดของสัมพันธมิตร น้ำท่วมกรุงเทพฯ การฝึกวิชาทหาร ความพ่ายแพ้ของญี่ปุ่น ปิดท้ายด้วยชีวิตในค่ายกักกันเชลยญี่ปุ่นที่บางบัวทอง นนทบุรี

เหล่านี้นับเป็นเรื่องเล่าของสงครามมหาเอเชียบูรพาในเมืองไทยจากแง่มุมที่แตกต่างออกไปจากที่เคยได้ยินได้ฟังกันมาบ่อยๆ ยิ่งไปกว่านั้น หนังสือเล่มนี้ยังมีภาพถ่ายที่น่าสนใจจำนวนมากซึ่งไม่อาจหาได้ในที่อื่นใด

อย่างไรก็ดี ปัญหาสำคัญอย่างหนึ่งของ ชีวิตของมาซาโอะ เซโตะ ผู้ถูกพ่อและญี่ปุ่นทอดทิ้ง ฉบับภาษาไทยก็คือ การถ่ายเสียงชื่อเฉพาะจากตัวอักษรญี่ปุ่น อันเป็นงานหนักอย่างยิ่งของผู้แปลและบรรณาธิการ เพราะหนังสือเล่มนี้เต็มไปด้วยชื่อบุคคล ชื่อเรือรบ ชื่อเมือง ชื่อเกาะ ฯลฯ ในต่างภาษา ทั้งไทย จีน อังกฤษ ฝรั่งเศส เขมร พม่า มลายู แม้กระทั่งฮินดี แม้ว่าส่วนมากจะทำได้ดี แต่ก็มีข้อผิดพลาดอยู่ไม่น้อยเช่นกัน

[Mongwin]

และที่ นสพ.โฟกัสภาคใต้
----------------------------------------------------------------
'บันทึก' มาซาโอะ เซโตะ

สงขลาในสายตาลูกชายจารชนญี่ปุ่น

มาซาโอะ เซโตะ ลูกชายของ ฮิซาโอะ เซโตะ จารชนชาวญี่ปุ่นที่เข้ามาแฝงตัวอยู่ในประเทศไทย ก่อนสงครามมหาเอเชียบูรพา ประมาณ 4-5 ปี โดยเคลื่อนไหวอยู่ในหลายพื้นที่ รวมทั้งกรุงเทพฯ

สำหรับภาคใต้นั้น ฮิซาโอะ เซะโตะ เคลื่อนไหวแบบฝังรากลึกอยู่ในพื้นที่ จังหวัดภูเก็ต นครศรีธรรมราช ปัตตานี และสงขลา ตลอดไปจนถึงคาบสมุทรมาลายู

ในสงขลานั้น ฮิซาโอะ เซโตะ เข้ามาอยู่ในรูปของการเปิดร้าน ขายยา และรักษาผู้ป่วยในลักษณะของคลินิกเอกชน ชาวบ้านจึงเรียกว่าหมอ โดยชาวสงขลารู้จักกันในนาม "หมอญี่ปุ่น" หรือ "หมอไคเซ"

ช่วงที่หมอไคเซ อยู่ในภาคใต้นั้น ยังมีชาวญี่ปุ่น อีกหลายคน เข้ามาประกอบธุรกิจอื่นๆ อีก เช่น เซลล์แมน เปิดร้านถ่ายรูป เป็นต้น

มาซาโอะ เซะโตะ เกิดที่ภูเก็ต อายุได้ขวบเศษๆ ก็ย้ายตามพ่อไปอยู่กรุงเทพฯ ตามพื้นที่ปฏิบัติการของพ่อ โดยที่มาซาโอะ เซโตะ มิได้ล่วงรู้เลยแม้แต่นิดเดียวว่า พ่อของตนมีภารกิจใดอยู่เบื้องหลังการทำธุรกิจที่เปิดเผย โดยมาซาโอะ เซโตะ ก็สงสัยอยู่เหมือนกัน แต่ไม่กล้าแสดงความสงสัยนั้นออกมา

เมื่ออายุได้ 4 ขวบ มาซาโอะ เซโตะ ย้ายมาอยู่ที่สงขลา ตามพื้นที่ปฏิบัติการของพ่อ โดยในสงขลานั้น ฮิซาโอะ เซะโตะ ได้มาเช่า อาคารเปิดร้านหมอขึ้นที่สี่แยกวัดดอนรัก ใจกลางเมืองสงขลา

จากกรุงเทพฯ มาซาโอะ เซโตะ โดยสารเรือมาถึงสงขลา โดยบันทึกบรรยากาศของเมืองสงขลา และบริบทอื่นๆ ที่เกิดขึ้นว่า

[Mongwin]

แล้วผมก็ลืมเรื่องโรงแรมรถไฟ สงขลาที่มาซาโอะ เซโตะ กล่าวถึงนี้ไป
จนกระทั่งมาพบข้อมูลที่คุณวิศรุต Wisarut บันทึกไว้เมื่อวันที่ 2 พ.ค. 52 ที่นี่ครับ
http://portal.rotfaithai.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=10&start=140

[Mongwin]

ผมมัวแต่ตามหาหมวดศิลาน้ำน้อยอยู่
ตอนนี้ก็ยังไม่มีความคืบหน้าครับ
แต่เรื่องโรงแรมรถไฟ สงขลานั้น ตอนนี้ได้เบาะแสบ้างแล้ว ขอนำเสนอเพื่อเปิดประเด็นให้ทุกท่านช่วยเพิ่มเติมข้อมูลครับ

[Mongwin]

ก็เป็นปริศนาขึ้นมาดังนี้ครับ
1. โรงแรมรถไฟ สงขลา อยู่ข้างสถานีรถไฟสงขลา
2. บ้านพักรถไฟ สงขลา อยู่ใกล้ตำหนักเขาน้อย ขณะนี้แปรสภาพเป็นบ้านพักตำรวจไปแล้วแต่ปี 2516
แล้วโรงแรมรถไฟ กับ บ้านพักรถไฟ คือสถานที่แห่งเดียวกันหรือไม่

คุณมาซาโอะ เซโตะ มาอยู่ที่สงขลาก่อนสงครามหาเอเชียบูรพา 4-5 ปี บอกว่ามีโรงแรมรถไฟเก่าๆ แสดงว่าสร้างมานานแล้วก่อนหน้านั้น
ขณะที่ข้อมูลบ้านพักรถไฟของคุณวิศรุต เป็นข้อมูลปี 2474

สงครามมหาเอเชียบูรพาเริ่มขึ้นใน พ.ศ.2484 ดังนั้นคุณมาซาโอะ เซโตะมาอยู่ที่สงขลาราว พ.ศ. 2479-2480

ดังนั้นผมจึงนำแผนผังเขตต์เทศบาล เมืองสงขลา (พ.ศ.2478) ซึ่งตีพิมพ์เป็นแผนที่แนบท้ายพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองสงขลา จังหวัดสงขลา พุทธศักราช ๒๔๗๘ มาศึกษาดู
(แผนที่ฉบับนี้ เท่าที่ตามหาดู พบว่ามีอยู่ที่หอสมุดแห่งชาติ ท่าวาสุกรี แต่ที่ทำเนียบรัฐบาลและที่หอสมุดปรีดี พนมยงค์ ม.ธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์นั้น แผนที่ได้ขาดหายไปนานแล้วครับ)

[Mongwin]

ในแผนที่ฉบับนี้ ปรากฏตำแหน่งของบ้านพักรถไฟ ระบุไว้ อยู่ทางด้านทิศตะวันตกเฉียงเหนือของอาคารสถานีสงขลาครับ

[Mongwin]

แต่ในแผนที่ฉบับเดียวกันนี้ บริเวณรอบๆ เขาน้อยและตำหนักเขาน้อย (ในแผนที่ระบุชื่อเป็น จวนสมุหเทศาภิบาล) ไม่ได้มีโรงแรมรถไฟ หรือ บ้านพักรถไฟ ระบุไว้แต่อย่างใดครับ
หากทราบตำแหน่งที่แน่ชัดของบ้านพักตำรวจในปัจจุบันจะดีมากเลยครับ

ระหว่างนี้มาพิจารณาบ้านพักรถไฟที่อยู่ใกล้กับสถานีรถไฟสงขลาก่อนนะครับ
ภาพขยายแผนที่ฉบับเดิมครับ



สังเกตรูปร่างของตัวอาคารสอดคล้องกับภาพถ่ายทางอากาศปี 2478 จากเครื่องบินปีกสองชั้นที่มาแสดงที่สงขลาในงานปีใหม่ เม.ย. 2478 ครับ

[Mongwin]

จากรูปร่างของตัวอาคาร ถนนโค้งหน้าสถานี ย่านสถานีและตำแหน่งของโรงรถจักร roundhouse

ทำให้พิจารณาได้ว่าตากล้องบนเครื่องบิน (คุณพ่อของคุณพรเลิศ ละออสุวรรณ) ถ่ายภาพจากมุมนี้ครับ (ลูกศรในแผนที่)

[Mongwin]

ในหนังสือ สมุดภาพสงขลา มหาวชิราวุธ ซึ่งมีคุณเอนก นาวิกมูล เป็นบรรณาธิการ
(ISBN 974-8361-66-7) ตีพิมพ์เมื่อมี 2536 มีภาพนี้อยู่ครับ หน้า 194
คลิกที่ภาพเพื่อดูภาพใหญ่ได้



คุณเอนก นาวิกมูล บรรยายภาพว่า
ทีมฟุตบอลโรงเรียนมหาวชิราวุธ พ.ศ. 2482 ถ่ายในบริเวณโรงเรียน
มีเลข พ.ศ. บอกทั้งบนลูกฟุตบอล และมุมซ้ายล่าง แถวกลางซ้ายสุดคือ สุทัศน์ รัตรสาร ภาพโปสการ์ด
ภาพจากคุณยุคนธร รัตรสาร (ลูกชายของ ร.ต.สุทัศน์)

แต่โปรดสังเกตอาคารที่เป็นแบ็คกราวน์ข้างหลัง มีป้ายบอกว่า โรงแรมร..ฟ