พิพิธภัณฑ์รถไฟ

[Ochakorn]

งานออกแบบสถาปัตยกรรม มีวิธีการคิดงานอยู่หลากหลายวิธี แต่วิธีหนึ่งที่ใช้กันคือการเขียน ไดอะแกรมที่เรียกว่า bubble diagram เป็นการแทนค่าของ function โดยใช้รูปทรงพื้นที่ทรงกลมที่เขียนได้ง่าย พื้นที่ใหญ่ก็เขียนวงกลมที่ใหญ่ พื้นที่เล็กก็เขียนวงกลมเล็ก ให้สามารถเทียบสัดส่วนกันได้ และสามารถพัฒนามาเป็นแบบแปลนของอาคารได้ไม่ยาก

ในช่วงแรกทำความเข้าใจเกี่ยวกับกระบวนการสำหรับการออกแบบ รวมถึงพื้นฐาน เช่นเรื่อง ทางสัญจร เป็นต้น หนังสือที่ใช้ในครั้งนี้คือ form space and order เป็นการวิเคราะห์งานสถาปัตยกรรมพื้นฐาน basic architectural design

นักศึกษาในกลุ่มได้แวะไปดูสถานที่ก่อสร้างโครงการรวมถึงบริเวณโดยรอบ รวมถึงการสืบค้นข้อมูลต่างๆเกี่ยวกับรถไฟ โดยข้อมูลของการวางชานชาลาใหม่ก็เป็นประเด็นที่น่าสนใจมาก เพราะทำให้สถานีเข้ามาใกล้ทางโรงพยาบาล

ผมได้ให้ส่งการบ้านว่าจาก studio no2 ครั้งที่สอง(ตรวจแบบครั้งที่ 1)นี้ได้อะไรบ้าง...นี้เป็นตัวอย่างหนึ่งของนักศึกษา
การบ้านตรวจแบบครั้งที่ 1

- การคิดถึงภาพในหัวของงานออกแบบครั้งแรก ไปจนถึงครั้งสุดท้าย
- คำนึงถึงกลุ่ม user ที่หลากหลาย
- ในส่วนแสดงงาน ต้องมีหัวรถจักรอย่างน้อย 10 หัว อะไรบ้าง ใช้พื้นที่เท่าไหร่
- จัดฉากแสดงงานอย่างไร
- จัด Theme เช่น Zone การแสดงงาน , ส่วนสักการะ, การจัดแสดงให้มีความหลากหลาย
- simulation การเดินทางของรถไฟ
- mass สีขาว ทำให้เกิดจินตนาการ ( คิดต่อได้ )
- คิดถึงการขยายตัว , ความเปลี่ยนแปลงของรถไฟในอนาคตด้วย

การทำ Bubble Diagramme
ก้อนของวงกลม ที่ถูกแบ่งแยกด้วย ค่า Ratio ความใหญ่ของก้อน ที่แสดงถึงขนาด ( area ) ในแต่ละส่วนว่าใช้พื้นที่เท่าไหร่ หรือ แบ่งด้วย ค่า Scale ก้อนวงกลมที่เข้าscale ตามพื้นที่ที่ต้องการ ซึ่งการทำ bubble diagram ทำให้เห็นภาพรวมขององค์ประกอบของแต่ละก้อน ตำแหน่ง circulation ฯลฯ ซึ่งสามารถทำให้คิดงานได้อิสระ ไม่ต้องเสียเวลาแก้ไขบ่อย และไม่หลุดจาก function ที่ควรจะเป็น

องค์ประกอบทางสถาปัตยกรรม
สถาปัตยกรรม ของ ที่ว่าง โครงสร้าง พื้นที่ปิดล้อม
ประสบการณ์ที่ผ่าน การเคลื่อนไหวใน ที่ว่าง และ เวลา
ประสบผลโดย เทคโนโลยี
ที่เกิดขึ้นจาก โปรแกรม
การเข้ากันได้กับ context ( บริบท )

Order ( การจัดลำดับ )
Physical ( กายภาพ ) form&space
Petception ( การรับรู้ทางสถาปัตยกรรม ) ทางเข้า การเข้าถึง การเคลื่อนผ่านลำดับของ space
Function แสง,สี,ผิวสัมผัส,วิว,เสียง การได้ยิน
Conceptual ( กรอบความคิด ) ภาพ รูปแบบ เอกลักษณ์ สัญลักษณ์
..........space,form,function,technics,…..ที่สัมพันธ์ใน…..contex…..( บริบท )........เดียวกัน...............

Circulation Element
1. the building approach เปิดมุมมอง, มองเห็นได้จากที่ไกลๆ
2. the building entrance เชื่อมระหว่างนอกไปใน
3. configuration of the path ลำดับของ space ต่างๆ
4. path:space relationship การผ่าน space ต่างๆ
5. form of the circulation space ทางเดิน,ระเบียง, บันได, โถง


Configuration Of The Path
รูปแบบการเคลื่อนไหวของ คน จักรยาน รถยนต์ ที่แตกต่างกัน ทำให้การรับรู้ทางสถาปัตยกรรม
( perception ) ใน space แตกต่างกัน ซึ่งสัมพันธ์กับ เวลา ( time ) การเดินทางของคนใช้เวลานานกว่าแต่ทำให้รับรู้ space มากกว่า ขณะที่การเดินทางโดยรถจักรยาน และรถยนต์ใช้เวลาเร็วขึ้น แต่สัมผัสกับ space ได้น้อยลงตามลำดับ

รูปแบบของ การเดินทาง
1. linear เป็นเส้นตรง
2. radial แจกเป็นรัศมีจากศูนย์กลาง
3. spiral เป็นวงกลมออกจากศูนย์กลาง
4. grid ตาราง
5. network ตาข่าย
6. composite นำมารวมเข้าด้วยกัน


Path Space Relationship
1. ผ่าน space
2. ผ่านเข้าไปใน space
3. ตรงเข้าสู่ space

Form Of The Circulation Space
- Circulation ที่เข้า, ผ่าน พื้นที่ปิดล้อม ผนังทึบ
- Circulation เปิดด้านข้างด้านหนึ่ง เพื่อเชื่อมพื้นที่ด้านข้าง
- Circulation ที่ปิดด้านข้าง แต่เปิดด้านบน

[Ochakorn]

การทำงานใน studio จะใช้เวลาในวันจันทร์และวันพฤหัสในแต่ละอาทิตย์ในการทำงานและการเรียนรู้ studio no3 เป็นของวันพฤหัสที่ผ่านมา

วันนี้ได้ได้ให้นักศึกษาวิเคราะห์ สถานที่ก่อสร้าง (site) เพื่อให้ได้ข้อมูลเบื้องต้นที่สามารถนำมาคิดต่อเนื่องกับแบบที่จะทำ พื้นที่โดยรอบที่น่าสนใจ เช่นชุมชนบ้านบุ วัดอัมรินทาราม โรงพยาบาลศิริราช อู่เรือหลวง ตลาดรถไฟ ศาลเจ้าแม่ทับทิม ฯลฯ รวมถึงการคิดเรื่องทางสัญจรและการเข้าถึงโครงการ...บอกได้ว่ายากมากครับ

โดยปรกติในวิชาออกแบบจะมีงานออกแบบหลักอยู่สองชิ้นต่อหนึ่งเทอม แต่ด้วยโครงการนี้มีความน่าสนใจและมีความสลับซับซ้อนในการคิดงาน ทางกลุ่มอาจารย์ผู้สอนเห็นว่าอาจจะได้งานออกแบบที่ไม่ได้ลงลึกในรายละเอียด จึงมีแนวคิดที่จะให้เหลืองานออกแบบชิ้นเดียวสำหรับเทอมนี้....น่าสนใจมากแต่คงต้องประชุมในกลุ่มผู้สอนในวันจันทร์อีกครั้ง...

อีกเรื่องที่สำคัญมากในการออกแบบทุกโครงการคือ โปรแกรมพื้นที่ (area requirement)และ/หรือกิจกรรมที่น่าจะเป็นโดยการศึกษาขอ้มูลจากแหล่งข้อมูลต่างๆ ได้ตามรายการที่แนบมานี้...โดยพื้นที่ (area)รวมได้ประมาณ 10,600ตรม.

ประกอบด้วย

ลำดับ รายการ

1 องค์ประกอบหลัก
ส่วนจัดแสดง
พื้นที่จัดแสดงหัวรถจักร
พื้นที่จัดแสดงชั่วคราว
ส่วนจัดแสดงภายนอก
ส่วนพื้นที่อเนกประสงค์
พระบรมรูปร.5
พื้นที่ถวายสักการะ
ระฆังเฉลิมพระเกียรติ
ส่วนนิทรรศการผู้ให้กำเนิดรถไฟไทย
ความเป็นมารถไปไทย
หุ่นจำลองรถไฟจากอังกฤษ
หุ่นจำลองสถานีรถไฟหัวลำโพง
นิทรรศการบุคคลสำคัญ
นิทรรศการเหตุการณ์และการพัฒนา
โต๊ะแสดงเส้นทางการเดินรถไฟ
ส่วนนิทรรศกาการสร้างรถไฟ
หุ่นจำลองรถไฟที่เคยประจำการ
ภาพ , ตั๋ว และแสตมป์ของรถไฟ
เครื่องมือควบคุมการเดินรถไฟ
เครื่องมือสื่อสาร
อุปกรณ์ประกอบชานชาลา
เครื่องแต่กายเจ้าหน้าที่รถไฟไทย
ส่วนซ่อมบำรุงรถจักร
วงเวียน

Circulation
รวม

ส่วนสำนักงาน
ฝ่ายบริการ
ห้องผู้อำนวยการ
ห้องรองผู้อำนวยการ
ห้องประชุม
ห้องประชุม
เลขานุการ
Pantry

Circulation
รวม

ฝ่ายธุรการและฝ่ายวิชาการ
ห้องหัวหน้าหน่วย
เจ้าหน้าที่การเงิน
ส่วนเก็บเอกสาร
ห้องพยาบาล
ภารโรง
ห้องเก็บของ
ห้องนักวิชาการ
พนักงานพิมพ์เอกสาร
ห้องน้ำ
ส่วนพักผ่อนเจ้าหน้าที่

Circulation
รวม

ฝ่ายศิลปกรรม
ห้องช่างออกแบบและช่างศิลป์
pantry

circulation
รวม

ฝ่ายเทคนิค
ห้องหัวหน้าหน่วย
เจ้าหน้าที่ทะเบียน
เจ้าหน้าที่ซ่อมสงวน
คนทำความสะอาดและพนักงานขับรถ
ช่างไฟฟ้า
ช่างปรับอากาศ
ช่างสุขาภิบาล
ห้องเจ้าหน้าที่ถ่ายภาพ
ห้องเจ้าหน้าที่ทำหุ่นจำลอง
ห้องเก็บของ
ห้องน้ำ
ส่วนพักผ่อนเจ้าหน้าที่

circulation
รวม

ส่วนสนับสนุนโครงการ

ส่วนคลังพิพิธภัณฑ์
พื้นที่ loading
คลังพิพิธภัณฑ์ถาวร
คลังพิพิธภัณฑ์ชั่วราว
พื้นทีเตรียมนิทรรศการ
ห้องเก็บของ

circulation
รวม

ส่วนงานเทคนิคและซ่อมบำรุง
ห้อง Workshop
ห้องไฟฟ้า
ห้องควบคุม
ห้อง AHU
ห้องปั๊ม

circulation
รวม

ส่วนบริการการศึกษา

ห้องสมุด
พื้นที่อ่านหนังสือ
พื้นที่วางตู้

บรรณารักษ์
พื้นที่
ซ่อมแซม
ห้องเก็บสมุด
เคาน์เตอร์ยืม - คืน
ที่ถ่ายเอกสาร

ห้องฉายภาพยนตร์
ห้องบรรยาย
ห้องเก็บอุปกรณ์
เวที
ห้องแต่งตัว

circulation
รวม

รวมพื้นที่องค์ประกอบหลัก

2 องค์ประกอบรอง

โถงทางเข้า
โถงพักคอย
ประชาสัมพันธ์
ที่ฝากของ
จำหน่ายบัตร
ผังแสดงส่วนต่าง ๆ ของอาคาร
ร้านขายของที่ระลึก
รักษาความปลอดภัย
โทรศัพท์สาธารณะ
ตู้ดื่มน้ำสาธารณะ
ตู้ ATM

circulation
รวม

ห้องน้ำ
ชาย
อ่างล้างหน้า
ที่ปัสสาวะชาย
ส้วม

circulation
รวม

หญิง
อ่างล้างหน้า
ส้วม

circulation
รวม

ห้องน้ำคนพิการ
อ่างล้างหน้า
ส้วม

circulation
รวม

รวมพื้นที่ห้องน้ำ

ที่จอดรถ
ที่จอดรถสาธารณะ
รถยนต์ส่วนตัว
มอเตอร์ไซด์
รถบัส

ที่จอดรถเจ้าหน้าที่
รถยนต์ส่วนตัว
รถบรรทุก

circulation
รวม

ร้านอาหาร
พื้นที่รับประทานอาหาร
ส่วนครัว
ส่วนบริการครัว
เคาน์เตอร์
ห้องเก็บของ
ห้องเก็บขยะ
ลานรับส่งของ
ห้องน้ำห้องส้วม

circulation
รวม


รายการยังต้องมีการปรับปรุงอีก...และการพัฒนาของนักศึกษาแต่ละคน ที่อาจจะมีการคิดพื้นที่ ที่แตกต่างกันไป....