เรื่องน่ารู้ : รถจักรประวัติศาสตร์

[black_express]

สวัสดีครับ...

ในวันนี้ผมมีเรื่องราวที่น่ารู้เกี่ยวกับรถจักรประวัติศาสตร์ ที่การรถไฟฯ เคยมีแนวคิดที่จะเก็บไว้เป็นที่ระลึก ให้คนรุ่นหลังได้รู้จักว่ารถจักรรุ่นดังกล่าว เคยมีส่วนสร้างความรุ่งเรื่องของกิจการรถไฟอย่างไร ซึ่งถือว่าเป็นตอนส่งท้ายของชุดรถจักรที่รวบรวมมาเสนอครับ

เหตุที่สร้างความสนใจเกี่ยวกับเรื่องนี้ มาจากในสมัยเด็ก ผมเคยอ่านข่าวในหนังสือพิมพ์ "สยามนิกร" รายวัน ที่ลงภาพข่าวเกี่ยวกับการรถไฟฯ ได้รวบรวมรถจักรไอน้ำที่เคยใช้งานเพื่อนำไปจัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์รถไฟและตามสถานีใหญ่บางแห่ง เพื่อให้คนรุ่นหลังได้รู้จัก หากจำไม่คลาดเคลื่อนนะครับ จะประกอบด้วยรถจักรไอน้ำรุ่นแรกที่เคยใช้งานในกรมรถไฟหลวง รถจักรรุ่น อี-คลาส รถจักรไอน้ำสายแม่กลอง และรถจักรไอน้ำรุ่นการัตต์ แล้วข่าวดังกล่าวก็เลือนหายไปตามกาลเวลา

มาพบบทความสั้นๆ อีกครั้งหนึ่ง ในหนังสือ "ที่ระลึกครบรอบ 72 ปีการรถไฟแห่งประเทศไทย" ซึ่งกล่าวถึงแนวดำริของการจัดเก็บรวบรวมรถจักรไอน้ำรุ่นต่างๆ จัดเป็นพิพิธภัณฑ์รถไฟ โดยฝ่ายการช่างกล การรถไฟแห่งประเทศไทย จึงขออนุญาตนำมาเผยแพร่ต่อเนื่องอีกครั้งหนึ่ง เพื่อผู้ที่มาพบอ่านได้ทราบว่า เคยมีแนวดำริในเรื่องนี้มานาน และดำเนินการไปแล้วบางส่วน แต่จะสำเร็จสมบูรณ์หรือไม่นั้น ต้องรอดูกันต่อไปในอนาคตครับ...

.............................

รถจักรประวัติศาสตร์

โดย ฝ่ายการช่างกล การรถไฟแห่งประเทศไทย

อนุสนธิจากที่การรถไฟฯ ได้กำหนดโครงการใช้รถจักรดีเซลลากจูงขบวนรถต่างๆ แทนรถจักรไอน้ำ เริ่มแต่ปี 2504 เป็นต้นมา รองผู้ว่าการด้านกิจการเดินรถและขนส่ง (นายอาชว์ กุญชร ณ อยุธยา) ซึ่งในขณะเริ่มโครงการ ดำรงตำแหน่งวิศวกรใหญ่ฝ่ายการช่างกล ได้พิจารณาเห็นว่า ตามโครงการนี้ รถจักรไอน้ำของการรถไฟฯ จะถูกทยอยเลิกใช้และลดจำนวนลงเป็นลำดับ จนในที่สุดก็จะไม่มีเหลืออยู่เลยแม้แต่คันเดียวในเมื่อการดำเนินงานตามโครงการได้เสร็จสิ้นโดยสมบูรณ์ เป็นที่น่าเสียดายอย่างยิ่งที่ต่อไปจะไม่มีโอกาสได้พบเห็นรถจักรไอน้ำซึ่งได้รับใช้งานรถไฟมาด้วยดีตั้งแต่แรกเริ่มตั้งกิจการรถไฟฯ สมควรที่จะได้จัดให้มีการเก็บรักษารถจักรไอน้ำที่ตัดบัญชีเลิกใช้การแล้วไว้เป็นรถประวัติศาสตร์ เพื่อเป็นอนุสรณ์ของการรถไฟฯ และเพื่ออนุชนรุ่นหลังจะได้พบเห็นและทราบว่ารถจักรไอน้ำที่ใช้ในกิจการรถไฟของประเทศเราเป็นแบบใด ขนาดใด มีลักษณะรูปร่างอย่างไรบ้าง ตลอดจนระบบกลไกของรถจักรดังกล่าวนี้เป็นไปในลักษณะใด

จึงในขั้นแรกได้สั่งให้กองโรงงานจัดการซ่อมรถจักรไอน้ำที่ตัดบัญชีเลิกการแล้วรุ่นละ 1 คัน เสร็จแล้วติดตั้งไว้หน้าที่ทำการกองโรงงาน 1 คัน และที่เหลือรวบรวมเก็บรักษาไว้ก่อน



ความดำริของวิศวกรใหญ่ฝ่ายการช่างกลในหลักการเกี่ยวกับการจัดทำรถจักรไอน้ำที่ตัดบัญชีเลิกใช้การแล้วเป็นรถจักรไประวัติศาสตร์ ได้รับความเห็นชอบจากการรถไฟฯ และในลำดับต่อมา การรถไฟฯ ได้กำหนดโครงการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์รถไฟขึ้น โดยแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานชุดหนึ่ง รวม 6 นาย เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน 2506 ประกอบด้วยวิศวกรใหญ่ฝ่ายการช่างกล เป็นประธานกรรมการ วิศวกรใหญ่ฝ่ายการช่างโยธา ผู้อำนวยการฝ่ายการบัญชี ผู้อำนวยการฝ่ายประจำการรถไฟ สถาปนิก และหัวหน้าสำนักงานศูนย์การฝึก เป็นกรรมการ

พิพิธภัณฑ์รถไฟนี้กำหนดขึ้นตรงต่อสำนักงานศูนย์การฝึก นอกจากจะเก็บรักษารถประวัติศาสตร์แล้ว ยังมีจุดประสงค์ในการค้นคว้า จัดหาวัตถุเอกสาร และภาพถ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับกิจการรถไฟทุกยุคทุกสมัยตั้งแต่ต้นมาจนถึงปัจจุบันเข้าเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑ์ เพื่อการศึกษาค้นคว้าของผู้ปฏิบัติงานรถไฟฯ และเปิดให้ประชาชน นักเรียน นักศึกษา ผู้สนใจได้เข้าชมเป็นทัศนศึกษาเพิ่มเติมความรู้อีกด้วย



สำหรับรถจักรประวัติศาสตร์ที่เก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑ์รถไฟ คณะกรรมการดำเนินการจัดพิพิธภัณฑ์ได้กำหนดให้เก็บรถจักรไอน้ำที่ตัดบัญชีแล้วชนิดละ 1 คัน รวม 10 คัน



ในจำนวนนี้ รถจักรบอลด์วิน แปซิฟิคเลขที่ 226 ซึ่งเป็นรถจักรที่ทำขบวนรถพระที่นั่งของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวประทับในคราวเปิดสะพานพระราม 6 และได้มีแผ่นจารึกพระปรมาภิไธยย่อ “ป.ป.ร.” ไว้ที่รถด้วย

รถจักรทั้ง 10 คันนี้ได้ทำการตกแต่งเสร็จเรียบร้อย แต่จอดเก็บอยู่ในโรงงานมักกะสัน พร้อมที่จะส่งเข้าเก็บรักษาในพิพิธภัณฑ์รถไฟได้ทันทีเมื่อตัวอาคารสำหรับเก็บรถได้สร้างแล้วเสร็จ

[black_express]

เนื่องจากรถจักรไอน้ำที่จะเลิกใช้การมีเป็นจำนวนมาก ผู้ว่าการรถไฟ (พ.อ.แสง จุละจาริตต์) ได้พิจารณาเห็นว่า นอกจากจำนวนที่จะจัดเข้าเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑ์รถไฟแล้ว สมควรที่จะคัดเลือกทำการตกแต่งนำไปติดตั้งไว้ตามสถานีรถไฟที่สำคัญที่รถจักรเคยไปใช้การในแขวงนั้นๆ ย่านการเดินรถ สวนสาธารณะ และสถานที่อื่นๆ ที่เหมาะสม รวมทั้งที่จะมอบให้จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ แห่งละ 1 คัน เพื่อประโยชน์ในการศึกษาของนิสิตทั้งหลายอีกด้วย จึงให้ฝ่ายการช่างกลดำเนินการตกแต่งทยอยจัดส่งไป



จนถึงปัจจุบันนี้ ได้ส่งรถจักรไอน้ำประวัติศาสตร์ไปติดตั้งตามสถานีรถไฟต่างๆ และสถานที่สำคัญบางแห่งเสร้๗เรียบร้อยแล้วรวม 9 แห่ง คือสถานีบางซื่อ นครราชสีมา ลพบุรี เชียงใหม่ กาญจนบุรี หัวหิน ชุมพร หาดใหญ่ และสุไหงโกลก สำหรับสถานีอื่นๆ ที่เหมาะสมสำหรับการติดตั้ง รวมทั้งที่จะมอบให้มหาวิทยาลัยทั้ง 4 แห่ง กำลังดำเนินการเป็นลำดับต่อไป.

...............................

ขอขอบคุณ

- การรถไฟแห่งประเทศไทย

- ฝ่ายการช่างกล การรถไฟแห่งประเทศไทย

- หนังสือ "อนุสรณ์ครบรอบ 72 ปี การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2439 - 2512"

- หนังสือ "รถจักรและรถพ่วงประวัติศาสตร์" การรถไฟแห่งประเทศไทย พ.ศ.2534

[SUN5559]

พิพิธภัณฑ์รถไฟเป็นสิ่งที่ผมอยากให้การรถไฟฯ จัดตั้งมาเป็นเวลานานแล้วครับ กิจการรถไฟในประเทศไทยดำเนินการมานับเป็นเวลานานโขอยู่ รถจักรไอน้ำทีเคยมีใช้ถึงแม้ว่าในปัจจุบันได้เสื่อมสภาพไม่สามารถนำมาใช้งานได้ แต่ถือเป็นสิ่งมีคุณค่าในการเก็บรักษา เพราะบางรุ่นอาจมีเหลือคันเดียวในโลก

ตัวอย่างที่ดีของพิพิธภัณฑ์ในการเก็บของเหล่านี้ ได้แก่พิพิธภัณฑ์ของกองทัพอากาศที่ดอนเมืองซึ่งรวบรวมเครื่องบินรุ่นต่างๆ ที่กองทัพไม่ใช้งานแล้ว มาเก็บรักษาไว้ให้คนรุ่นหลังได้ทราบประวัติความเป็นมา

อันที่จริงการรถไฟฯ ก็มีที่ดินมากพอที่จะจัดทำพิพิธภัณฑ์ อีกทั้งการก่อสร้างอาคารเพื่อเก็บรถจักรผมเชื่อว่าไม่น่าจะใช้งบประมาณมาก น่าจะพิจารณาจัดทำ มิเช่นนั้นรถจักรที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์เหล่านี้นับวันจะผุพังไปเรื่อยๆ ครับ

[boatteam]

อยากใ้ห้พิพิธภัณฑ์รถไฟในประเทศไทยสำเร็จเรียบร้อยเร็วๆ เพื่อให้คนรุ่นใหม่ๆที่ไม่ทันยุครถจักรไอน้ำได้ศึกษาและทราบประวัติศาสตร์ของความรุ่งเรืองในสมัยก่อน
รถไฟเป็นสิ่งที่นำความเจริญมาสู่ประเทศไทย เป็นสิ่งที่รัชกาล ที่ 5 ท่านทรงมอบให้กับประเทศ อยากให้ผู้ใหญ่ที่เกี่ยวข้องทุกๆคน ทั้งรัฐบาลให้ความสำคัญกับกิจการรถไฟของไทยมากกว่านี้
_________________
สถานีบ้านเกิดอรัญประเทศ สุดเขตแดนสยามฝั่งตะวันออก