รอยอดีต : ทางรถไฟเล็กขนฟืนที่ตำบลหัวหวาย

Mongwin

สวัสดีครับสมาชิกรถไฟไทยดอทคอมทุกท่าน

ในอดีต กรมรถไฟหลวงได้สร้างทางรถไฟเล็ก ขนาดรางกว้าง 60 cm จากสถานีรถไฟหัวหวาย อ.ตาคลี จ.นครสวรรค์ มุ่งหน้าไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ไปสิ้นสุดที่บ้านปลายราง ต.อุดมธัญญา อ.ตากฟ้า เขตติดต่อกับบ้านหนองหลวง ต.หนองหลวง อ.ท่าตะโก จ.นครสวรรค์ มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้บรรทุกไม้เพื่อใช้ในกิจการรถไฟ

ดังปรากฏในประกาศพระบรมราชโองการ พระราชทานพระบรมราชานุญาต ให้ใช้รถไฟหลวงขนาดย่อมที่ตำบลหัวหวาย เพื่อรับส่งสินค้า ประกาศ ณ วันที่ 26 ม.ค. 2467

Click on the image for full size

เนื่องจากประวัติความเป็นมาและเป็นไปของทางรถไฟสายนี้มีบันทึกไว้น้อยมาก และมีความสับสนลักลั่นกันทั้งในแง่วันเดือนปี และตำแหน่งที่ตั้งของแนวเส้นทางรถไฟ ผมจึงขอใช้ภาพถ่ายทางอากาศ มาเป็นหลักฐานนำเสนอ ประกอบกับปัญหาหรือปริศนา เพื่อขอแนวคิดจากสมาชิกทุกท่านครับ ว่าเห็นด้วยไม่เห็นด้วยอย่างไร เผื่อว่าจะนำไปสู่ข้อเท็จจริงต่อไปครับ

Mongwin · Posted: 17/08/2011 1:36 pm Post subject:

ในหนังสือ 100 ปี รถไฟไทย ซึ่งจัดทำโดย การรถไฟแห่งประเทศไทย เนื่องในโอกาสครบรอบ 100 ปีการสถาปนากิจการรถไฟ 26 มีนาคม 2540 นั้น มีรายละเอียดเกี่ยวกับทางรถไฟสายนี้อยู่เล็กน้อย แต่ก็ก่อให้เกิดข้อสงสัยตามมามากทีเดียวครับ

Mongwin · Posted: 17/08/2011 2:08 pm Post subject:

จากข้อสงสัยข้างต้น ผมย้อนกลับไปอ่านข้อมูลจากการศึกษาค้นคว้าของคุณเอก umic2000 ตลอดจนภาพถ่ายการสำรวจทางรถไฟสายหัวหวาย-ท่าตะโก ที่นี่ครับ

สำรวจเส้นทางรถไฟสายหัวหวาย-ท่าตะโก

และเมื่อวันที่ 22 ส.ค. 51 หรือ 3 ปีที่แล้ว พี่เบียร์ beer45 ได้นำข้อมูลจากการสอบถามคนรุ่นเก่าเกี่ยวกับทางรถไฟขนฟืนที่หัวหวายมาเล่าให้ฟัง ในกระทู้นี้ครับ

ไขปริศนาทางรถไฟด้วยภาพถ่ายทางอากาศ และ Google Earth

พี่เบียร์บอกว่า...

Mongwin · Posted: 17/08/2011 2:22 pm Post subject:

จากข้อมูลดังกล่าว ทำให้ผมเข้าใจว่า เส้นทางรถไฟเล็กขนฟืน ความยาว 28 กม. ที่กล่าวถึงในเอกสารสมัย ร.6 (พ.ศ.2467) นั้น เป็นคนละเส้นทางกับเส้นทางรถไฟสายหัวหวาย-ท่าตะโก และไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกันเลย

แสดงว่าข้อความในหนังสือ 100 ปี รถไฟไทยนี่เอง ที่ทำให้เกิดความสับสน เข้าใจว่าเดิมมีทางรถไฟ 60 ซม. อยู่ แล้วต่อมาจึงออกพระราชกฤษฎีเวนคืนที่ดินเพื่อขยายเป็นราง 1 เมตร (แปลก ๆ อยู่) และเปลี่ยนแนวเส้นทางไปที่ตัวอำเภอท่าตะโก

นอกจากนี้ พี่เบียร์ยังบอกอีกว่า...

Mongwin · Posted: 17/08/2011 2:55 pm Post subject:

เมื่อพิจารณาแผนที่ชุด L509 พิมพ์ในปี พ.ศ.2501 ก็พบสิ่งที่น่าสนใจครับ
http://www.lib.utexas.edu/maps/ams/indochina_and_thailand/txu-oclc-6535632-nd47-3.jpg

คือบริเวณสถานีหัวหวาย มีเส้นทางรถไฟสายหัวหวาย-ท่าตะโก ลงว่า underconstruction อยู่จริง ๆ (>)
ส่วนแนวเส้นทางขนฟืนที่พี่เบียร์ค้นพบ ไม่ได้ระบุไว้ แต่มีทางเกวียน อยู่ใกล้ ๆ กับแนวเส้นทางรถไฟกำลังก่อสร้าง
ดูลักษณะแนวเส้นทางเป็นลักษณะตรง มีโค้งเพียงเล็กน้อย โค้งอยู่ห่าง ๆ กัน ลักษณะคล้ายทางรถไฟ (<)

Click on the image for full size

Mongwin · Posted: 17/08/2011 3:06 pm Post subject:

เมื่อดูในแผนที่แสดงแนวเขตป่าสงวนแนบท้ายกฎกระทรวง ฉบับที่ ๒๑ (พ.ศ. ๒๕๐๑) ออกตามความในพระราชบัญญัติคุ้มครองและสงวนป่า พุทธศักราช ๒๔๘๑ (กำหนดให้ป่าหัวหวาย ในท้องที่ตำบลหนองโพ ตำบลจันเสน ตำบลช่องแค และตำบลตาคลี อำเภอตาคลี จังหวัดนครสวรรค์ เป็นป่าสงวน)

ก็พบว่า แนวทางเกวียนดังกล่าว คือ ถนนไปบ้านหนองหลวง

Click on the image for full size

นั่นคือ ถนนไปบ้านหนองหลวง = แนวทางรถไฟเล็กขนฟืน 28 กม. Question

Mongwin · Posted: 17/08/2011 3:19 pm Post subject:

ภาพถ่ายทางอากาศ กรมแผนที่ทหาร ปี 2518 แม้มองเห็นแนวคันทางหัวหวาย-ท่าตะโก
แต่แนวทางรถไฟขนฟืน กลายเป็นถนนไปเรียบร้อยแล้วครับ
(แม้แต่ในแผนที่ปี 2501 ก็กลายเป็นถนนแล้ว)

http://img52.imageshack.us/img52/4379/huawai25102518.jpg

Mongwin · Posted: 17/08/2011 4:52 pm Post subject:

ภาพถ่ายทางอากาศ กรมแผนที่ทหาร ที่เก่าที่สุดเท่าที่จะหาได้ คือ ปี 2496 ครับ
จากหัวหวายถึงท่าตะโก ใช้ภาพถ่ายทั้งสิ้น 12 ภาพ
ได้มาแล้ว เอามาลองต่อโมเสกดูก่อนครับ แล้วค่อยวิเคราะห์ Very Happy

Mongwin · Posted: 17/08/2011 8:57 pm Post subject:

ภาพถ่ายทางอากาศ กรมแผนที่ทหาร วันที่ 7 ม.ค. 2498 ครับ
แนวทางรถไฟสายเหนือบริเวณสถานีหัวหวาย ด้านเหนือของสถานีจะมุ่งหน้าไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือไปยังสถานีหนองโพ ส่วนด้านทิศใต้จะโค้งลงไปทางใต้ ไปยังสถานีดงมะกุครับ
(สถานีดงมะกุ เดิมเป็นเพียงที่หยุดรถ ยกฐานะเป็นสถานีในภายหลัง)

อาคารสถานีหัวหวาย อยู่ฝั่งซ้ายเมื่อมุ่งหน้าไปทางเชียงใหม่
ตั้งอยู่ที่ ต.หัวหวาย อ.ตาคลี จ.นครสวรรค์

Click on the image for full size

headtrack · Posted: 17/08/2011 9:31 pm Post subject:

เป็นที่น่าสนใจมากครับ ว่าหัวหวายมีทางแยกถึงสองสาย...

...ขออนุญาตถามเกี่ยวกับทางแยกสายหัวหวาย-ท่าตะโก ณ ที่นี้นะครับ...
...ผมพยายามใช้ "กูเกิล ประเสริฐเซนเตอร์" ค้นหา เกี่ยวกับวัตถุประสงค์ในการสร้าง ทางแยกสายหัวหวาย-ท่าตะโก ก็ไม่พบ
รู้สึกว่าเรื่องราวของทางแยกสายนี้จะค่อนข้างเลือนลาง เพราะมีรถไฟเล็กขนฟืนแล้ว จะมีรถไฟใหญ่ไปท่าตะโกทำไม ...

ผมสงสัยสามประเด็น คือ.-
- ใช้ขนส่งฟืนไปลานกองเก็บที่อื่นที่ห่างไกลออกไป
- ใช้ขนส่งอย่างอื่น เช่น ดินขาว
- จะสร้างต่อไปยังที่ใด...?!?...
...
_________________

Find me on Instagram: @632knongtsaikhaow