เล่าเรื่องจากกำหนดเวลาเดินรถในอดีต ภาค ๑

[tuie]

[tuie]

ได้ตารางรถไฟสายใต้ปรับปรุงใหม่ฉบับย่อแบบโรเนียวมาแล้วยังไม่หนำใจครับ ผมเลยยังต้องตามไปเกาะติดสถานการณ์ที่หัวลำโพงต่ออีกหลายวันว่า เมื่อไรกำหนดเวลาเดินรถสายใต้ปรับปรุงใหม่ฉบับสมบูรณ์(สำหรับแจกผู้โดยสาร)จะมีแจกสักที ในที่สุดผมก็ได้แผ่นปลิวโฆษณาการปรับปรุงกำหนดเวลาขบวนรถสายใต้ ตั้งแต่วันที่ ๑๗ พฤศจิกายน ๒๕๒๙ มาหนึ่งแผ่น



นอกจากจะมีข้อความโฆษณาพาดหัวเอาไว้แล้ว ยังมีตารางอัตราค่าโดยสารจากสถานีกรุงเทพถึงสถานีต่างๆในเส้นทางสายใต้ และตารางค่าธรรมเนียมอีกด้วย แต่ที่น่าสนใจสำหรับผม คือ ภาพขบวนรถตรงมุมบนซ้ายของใบปลิวดังกล่าวครับ ขยายให้ชมกันชัดๆดีกว่า



ขบวนรถในภาพข้างต้นนั้นขอฟันธงแบบไม่มีมั่ว หรือคาดเดาเอาข้อมูลผิดๆมาลงให้สาธารณชนสับสนว่า คือ ขบวนรถเร็วที่ ๔๘ นครศรีธรรมราช-กรุงเทพ ครับ เหตุที่จำได้แน่นอนว่าเป็นขบวนรถเร็วที่ ๔๘ เพราะว่าผมจำริ้วขบวนของขบวน ๔๗/๔๘ สมัยนั้นได้ครับ ในยุคปี ๒๕๒๕-๒๕๒๙ รถ บนท.ป. ๓๒ ที่ (สร้างโดยโรงงานมักกะสัน)เป็นของหายากเพราะกว่าจะมี บนท.ป. ๔๐ ที่ ซึ่งเป็นรุ่นต่อมาก็ล่วงเข้าปี ๒๕๓๑ โดยทั่วไปรถ บนท.ป. รุ่น ๓๒ ที่ จะพ่วงกับขบวนรถด่วนเท่านั้น(ยกเว้นรถด่วนที่ ๓/๔ กรุงเทพ-หนองคาย ไม่มีพ่วง) มีขบวนรถเร็วเพียงขบวน ๔๗/๔๘ เพียงขบวนเดียวที่มีรถ บนท.ป. ๓๒ ที่ พ่วง เที่ยวล่องพ่วงเป็นคันสุดท้ายในขบวน ๔๗ เที่ยวขึ้นพ่วงเป็นคันที่สองถัดจาก บพห. ของขบวน ๔๘ พอเห็นภาพนี้ ประกอบกับวิวทางตอนภูเขาช่วงช่องเขา-ร่อนพิบูลย์ ยามบ่าย และรถ บนท.รุ่นเก่า ๒๘ ที่ คันที่สามกับสี่ รถ บชท.คันที่ห้าแล้ว ถึงกล้ายืนยันว่าเป็นขบวนรถเร็วที่ ๔๘ ครับ ถ้าเป็นรถขบวนอื่นที่ผ่านเส้นทางดังกล่าวในช่วงบ่ายถัดจากขบวน ๔๘ ก็มี ขบวนรถด่วนที่ ๑๒ ซึ่งริ้วขบวนไม่เป็นแบบนี้ เพราะถัดจาก บพห. เป็นรถ บนอ.ป. รุ่นเดิม ตามด้วย บนอ. บนท.ป. ฯลฯ ส่วนขบวน ๔๖ และ ๔๔ ผ่านทางช่วงนี้ตอนเย็นแล้ว และริ้วขบวนไม่ใช่แบบนี้ครับ

[tuie]

ตอนแรกผมนึกว่าจะเป็นแผ่นปลิวโฆษณาธรรมดาๆ พอพลิกดูด้านหลังนอกจากจะมีคำขวัญว่า “เดินทางโดยรถไฟ สะดวก ปลอดภัย สบายใจตลอดทาง” แล้ว ยังมีตารางรถไฟสายใต้ที่ปรับปรุงเวลาใหม่อีกด้วยครับ



ข้อมูลในตารางเน้นเฉพาะขบวนรถสำคัญๆที่เดินในเส้นทางหลัก จะมีเส้นทางแยกบ้างได้แก่ สายน้ำตก สายตรัง(ไม่ลงถึงสถานีกันตัง) สายนครศรีธรรมราช ก็ลงข้อมูลย่อๆเท่านั้น ที่แตกต่างไปจากกำหนดเวลาเดินรถสายใต้ฉบับเต็มสำหรับผู้โดยสารมีอยู่หลายประการ เช่น การนำรายชื่อสถานีไว้ตรงกลาง โดยพิมพ์ตารางขบวนรถเที่ยวล่องไว้ทางด้านซ้าย ขบวนรถเที่ยวขึ้นไว้ทางด้านขวา รายชื่อสถานีในเส้นทางหลักที่ลงบางสถานีที่ไม่ปรากฏชื่อในกำหนดเวลาฉบับสมบูรณ์ฯปี ๒๕๒๘ ได้แก่ ท่าชนะ นาสาร บ้านส้อง ทานพอ คลองจันดี นาบอน ชะอวด บางแก้ว เทพา นาประดู่ สุไหงปาดี กลับมีในตารางฉบับนี้



นอกจากจะมีการปรับปรุงกำหนดเวลาเดินรถขบวนรถด่วน รถเร็วสายใต้ทุกขบวนให้เร็วขึ้นจนเห็นได้ชัดแล้ว ที่น่าสังเกตก็คือการกำหนดให้ขบวนรถไม่จอดสถานีสำคัญๆที่เคยจอดมาก่อน เช่น กำหนดให้ขบวน ๑๑/๑๒ ไม่จอดนครปฐม ราชบุรี เพชรบุรี ขบวน ๑๙/๒๐ ไม่จอดประจวบคีรีขันธ์ ขบวน ๔๕/๔๖ ไม่จอดเพชรบุรี



เห็นเครื่องหมายไม่จอดติดๆกันเยอะแบบนี้ทำให้รู้สึกเหมือนว่าขบวนรถหลายๆขบวนน่าจะทำเวลาได้เร็วจริงๆ อย่างขบวนรถด่วนที่ ๑๑ ถ้าดูตามตารางนี้เท่ากับว่าพอออกจากชุมทางบางซื่อแล้วไม่จอดตั้งสามจังหวัดใหญ่ๆ ไปจอดอีกทีก็หัวหินเชียวนะครับ

[Wisarut]

แต่ก่อน ด่วนโกลก มาหาดใหญ่ ก่อน ด่วนระหว่างประเทศ เลยหรือเนี่ย ตแนนนี้แม้มาหลัง แต่ตัดขบวนหาดใหญ่ แค่ 2 ตู้ แสดงว่า ยังดีมาก

นี่ถ้าหาทางทำให้ขบวน 36 มาถึงพระนคร ตอน 7 โมงเช้า คงมีคนขี่รถข้ามแดนมากกว่าบรรดาฝรั่งที่ วิ่งต่อวีซ่าที่กงสุลไทยที่ปีนังแน่ๆ

[tuie]

[tuie]

ขบวนรถเร็วสายใต้ก็ได้รับการปรับปรุงเวลาให้เร็วกว่าเดิมจนเห็นได้ชัด อย่างขบวนรถเร็วที่ ๔๕ กรุงเทพ-สุไหงโกลก เดิมออกจากกรุงเทพ ๑๐.๓๐ ถึงชุมพร ๑๘.๔๕ น. ถึงชุมทางหาดใหญ่ ๔.๐๐ น. ถึงสุไหงโกลก ๘.๑๕ น. ขบวน ๔๕ ปรับปรุงใหม่ให้ออกจากกรุงเทพ ๑๒.๓๐ น. เท่ากับออกช้ากว่าเดิม ๒ ชั่วโมง ถึงชุมพร ๒๐.๐๐ น. เท่ากับทำเวลาช่วงกรุงเทพ-ชุมพร ได้เร็วกว่าเดิม ๔๕ นาที ถึงชุมทางหาดใหญ่ ๔.๑๕ น. เท่ากับทำเวลาช่วง ชุมพร-หาดใหญ่ ได้ดีกว่าเดิมอีก ๑ ชั่วโมง รวมเป็นทำเวลาได้ดีขึ้นสะสมเป็น ๑ ชั่วโมง ๔๕ นาทีแล้ว ถึงสุไหงโกลกในเวลา ๘.๑๕ น. เท่าเดิม รวมเวลาเดินทางทั้งหมด ๑๙ ชั่วโมง ๔๕ นาที เท่ากับขบวน ๔๕ แล่นเร็วขึ้น ๒ ชั่วโมงครับ

หากจะเทียบกับขบวนรถด่วนที่ ๑๙ กรุงเทพ-สุไหงโกลก ซึ่งปรับปรุงใหม่ให้ออกจากกรุงเทพ ๑๔.๐๐ น. ถึงสุไหงโกลก ๙.๓๕ น. ใช้เวลาเดินทางรวม ๑๙ ชั่วโมง ๓๕ นาที แล้ว ขบวนรถเร็วที่ ๔๕ ใช้เวลาเดินทางมากกว่าขบวนรถด่วนที่ ๑๙ เพียง ๑๐ นาทีเองครับ ผมถึงกับแอบเรียกขบวน ๔๕/๔๖ ในยุคนั้นว่า "รถเร็วชั้นเลิศ" (คือ วิ่งเร็วเทียบเท่าขบวนรถด่วน)เชียวละครับ



ขบวนรถสายใต้เที่ยวขึ้นที่เดินตอนกลางคืนเข้ากรุงเทพเป็นขบวนแรกยังคงเป็น ขบวนรถเร็วที่ ๔๘ นครศรีธรรมราช-กรุงเทพ ครับ ตามข้อมูลในตารางฉบับปรับปรุงเวลาใหม่รถเร็วขบวนนี้ ออกจากต้นทางนครศรีธรรมราช ๑๓.๔๐ น. ซึ่งออกช้ากว่าเดิม ๑ ชั่วโมง ๑๐ นาที จอดตามสถานีรายทางมากเท่าเดิม แต่ยังถึงกรุงเทพ ๕.๑๐ น. เท่าเวลาเดิมได้ครับ



มีข้อสังเกตว่า ในยุคนั้นสถานการณ์ทางสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ยังสงบเรียบร้อยดี ยังมีขบวนรถเดินในเส้นทางชุมทางหาดใหญ่-สุไหงโกลก ตอนกลางคืนอยู่ ๒ ขบวน ได้แก่ ขบวนรถเร็วที่ ๔๕ กรุงเทพ-สุไหงโกลก ซึ่งออกจากชุมทางหาดใหญ่ ๔.๓๐ น. ไปสว่างยามเช้าเอาที่ยะลาตอน ๖.๑๙ น. ยังจำได้ครับว่า ในยุคนั้นเวลาขึ้นรถ บนท. ซึ่งมีคันเดียวพ่วงเป็นคันสุดท้ายขบวน ๔๕ พอรถออกจากชุมทางหาดใหญ่ ผมไม่นอนแล้วละครับ ลุกขึ้นมาเปิดมู่ลี่ดูแสงไฟจากริ้วขบวนยามเข้าโค้ง ลัดเลาะภูเขา ช่วงชุมทางหาดใหญ่-ควนจง-นาม่วง สวยงามมากครับ ได้เห็นแสงไฟตามเสาหางปลาสถานีนาม่วง วัดควนมีด จะนะ ตอนขบวน ๔๕ แล่นผ่าน ปัจจุบันคงไม่มีโอกาสนั่งขบวนรถผ่านทางช่วงนี้ตอนกลางคืนแล้วจนกว่าสถานการณ์จะกลับคืนสู่ความสงบเรียบร้อย มีความปลอดภัยเพียงพอที่จะเปิดเดินรถผ่านทางช่วงนี้ตอนกลางคืนอีกครั้ง

อีกขบวนหนึ่ง คือ ขบวนรถธรรมดาที่ ๑๒๔ สุไหงโกลก-สุราษฎร์ธานี ออกจากสุไหงโกลก ๕.๒๐ น. แล่นมาถึงตันหยงมัสยามเช้า ๖.๑๕ น. ครับ ตามกำหนดเวลาฯฉบับก่อนเมื่อต้นปี ๒๕๒๙ ขบวนรถธรรมดาที่ ๑๒๓/๑๒๔ ยังเดินระหว่าง สุราษฎร์ธานี-หาดใหญ่ อยู่เลยครับ พอถึงตารางฉบับปรับปรุงใหม่ปรากฏว่าขบวนนี้ขยายปลายทางไปถึงสุไหงโกลกแล้ว ขาล่องลงไปสุไหงโกลก ขบวน ๑๒๓ ออกจากสุราษฎร์ธานี ๖.๓๐ น. ถึง สุไหงโกลก ๑๘.๕๕ น. ย่ำค่ำเริ่มจะมืดแล้วเหมือน กันนะครับ ผมแอบตั้งชื่อให้รถธรรมดาขบวนนี้เอาไว้ว่า “รถสองสุ” โดยมีที่มาจากการออกเสียงพยางค์แรกของต้นทางและปลายทางขบวน ๑๒๓/๑๒๔ น่ะครับ

[tuie]

หลังจากพากเพียรพยายามติดตามว่า กำหนดเวลาเดินรถสายใต้ ฉบับปรับปรุงใหม่ ๑๗ พฤศจิกายน ๒๕๒๙ แบบสมบูรณ์ตามมาตรฐานกำหนดเวลาเดินรถฉบับผู้โดยสารในยุคนั้น พิมพ์เสร็จพร้อมแจกหรือยัง (เคยมีคนว่าผมว่า ถ้าสมัยเด็กๆผมมีความเพียรเรื่องเรียนสักครึ่งหนึ่งของเรื่องรถไฟ คงเรียนได้ดีกว่านี้อีกเยอะน่ะครับ ) ในที่สุดราวๆช่วงปลายเดือนพฤศจิกายน ๒๕๒๙ ผมก็บรรลุผลสำเร็จได้รับกำหนดเวลาเดินรถที่รอคอยมาครอบครองแล้วละครับ



การจัดวางภาพ ตาราง ข้อมูลต่างๆตรงหน้าปกยังคงเป็นไปในทำนองเดียวกับกำหนดเวลาเดินรถสายใต้ฉบับก่อน คือ มีภาพรถไฟสายใต้อยู่มุมบนซ้าย มุมล่างซ้ายเป็นค่าโดยสารอัตราพิเศษชั้นสามรวมค่าธรรมเนียมรถเร็ว มุมบนขวาเป็นตารางอัตราค่าโดยสาร และระยะทางจากสถานีกรุงเทพถึงสถานีต่างๆในเส้นทางสายใต้ มุมล่างขวาเป็นอัตราค่าธรรมเนียม ซึ่งทุกอย่างยังคงราคาเดิมไม่เปลี่ยนแปลงปรับขึ้นตามความเร็วของขบวนรถที่เพิ่มขึ้นแต่ประการใด

ขยายภาพปกมาให้ชมกันชัดๆนะครับ



พระเอกของเราตามหน้าปกกำหนดเวลาฯฉบับนี้ คือ น้าต้อม ๔๔๑๗ ครับ ดูๆแล้วน่าจะถ่ายที่สถานีปาดังเบซาร์หลังเดิมประมาณปี ๒๕๒๘-๒๙ ขณะรอทำขบวน ๑๒ บัตเตอร์เวอร์ธ-กรุงเทพ เพราะผมเคยนั่งรถด่วนขบวน ๑๑/๑๒ ข้ามไปเที่ยวมาเลเซียแล้วเดินทางต่อไปยังสิงคโปร์กับทางบ้านเมื่อปี ๒๕๒๔ และ ๒๕๒๕ ได้ลงจากรถมารับการดำเนินตรวจคนเข้าเมือง แล้วรอรถออกนานพอสมควร เลยยังพอจะจำสภาพ บรรยากาศสถานีปาดังเบซาร์ในยุคนั้นได้ครับ

[tuie]

กำหนดเวลาเดินรถฉบับมาตรฐานในยุคนั้น ตามปกติต้องมี ๔ หน้า(๒ แผ่น)ครับ ปกหน้าเป็นภาพและตารางข้อมูลข้างต้น เปิดเข้าไปชมด้านในหน้า ๒-๓ เป็นตารางรถไฟเที่ยวล่องลงใต้-เที่ยวขึ้นกรุงเทพ คล้ายๆเดิมครับ



แต่เมื่อดูรายชื่อสถานีและขบวนรถแล้ว สถานีธนบุรีและขบวนรถที่มีต้นทางที่ธนบุรี เช่น ขบวน ๑๖๙ ธนบุรี-ชุมพร ขบวน ๑๗๑ ธนบุรี-น้ำตก ขบวน ๑๗๓ ธนบุรี-ราชบุรี หายไปไหนหมด



ตัวเลขที่เขียนด้วยหมึกแดงแทรกลงในช่องตารางขบวน ๔๕,๑๙,๑๑ และ ๔๑ ในภาพข้างต้นนั้น ไม่ใช่เวลาที่ขบวนรถดังกล่าวจอดสถานีในตารางนั้นๆนะครับ ความจริงแล้วขบวนรถเหล่านั้นไม่จอดตามสถานีรายทางที่มีเครื่องหมายสองขีดคู่(คือ ไม่จอด) แต่ผมเขียนเวลาที่ขบวนรถนั้นผ่านสถานีที่ไม่จอดเอาเองครับ ไม่ทราบ ปดร. หรอกครับ ใช้วิธีดูข้อมูลจากตารางชั่วคราวฉบับโรเนียวบ้าง กะประมาณการเอาเองบ้างครับ

ส่วนตัวเลขที่เขียนด้วยหมึกแดงในช่องขบวนรถธรรมดาที่ ๑๔๗ นั้น เป็นกำหนดเวลาขบวนรถพิเศษนำเที่ยวชายทะเลหัวหิน ซึ่งในยุคนั้นออกจากกรุงเทพ ๖.๓๕ น. ถึงหัวหิน ๑๑.๑๐ น. ผมเห็นในตารางไม่มีข้อมูลของรถขบวนนี้เลยจัดการลอกใส่ลงไปเองเสียเลย นึกย้อนหลังไปในอดีตแล้วก็น่าตีมือตนเองจริงๆที่ทำให้เอกสารนี้ต้องเปรอะเปื้อน เสียคุณค่าไปไม่น้อยเลย

[pattharachai]

^
^
^
แต่ผมว่าการมือซนในอดีต ก็ทำให้เราทราบถึงข้อมูลในอดีตที่บางทีจะมีคุณค่ามากขึ้นในอนาคตต่างหากหละครับ อย่าง ขบวนรถนำเที่ยวที่พี่ตุ้ยเขียนลงไป อย่างน้อยๆเราก็รู้ว่า รถนำเที่ยวมีวิ่งมานานแล้ว และเวลาเดินรถเป็นอย่างไร

[tuie]