วิธีอ่านค่าตำแหน่งพิกัดทางทหาร ในเอกสารราชการไทย

[Mongwin]

ขอบคุณพี่สมชายมาก ๆ ครับที่เก็บภาพหมุดหลักฐานของ 3 หน่วยงานมาฝาก ให้ชมเปรียบเทียบกัน ชอบมากครับ

หมุดแรกของกรมแผนที่ทหารครับ เป็นหมุดในโครงข่ายหมุดหลักฐานทางราบแห่งชาติที่ใช้ดาวเทียมแทนการรังวัดภาคพื้นดินแบบเดิม
ที่แหลมพรหมเทพนี้ เป็นหมุด 1 ใน 7 หมุดอ้างอิงของไทยครับ อยู่ที่ อุทัยธานี ศรีสะเกษ ลำปาง ชุมพร ปัตตานี ชลบุรีและภูเก็ต
อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ http://www.rtsd.mi.th/section/New_Section/Geodesy/pdf/10.pdf

หมุดที่สอง ของกรมเจ้าท่า ผมไม่มีความรู้เกี่ยวกับหมุดชนิดนี้เลยครับ โดยเฉพาะที่มาของความเชื่อในการวางเหรียญ
สมัยที่คุณเจฟ KTTA-50-L ไปเที่ยวภูเก็ต ยังไม่มีการวางเหรียญเลยครับ
http://portal.rotfaithai.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=4484&postdays=0&postorder=asc&start=150
หมุดของกรมเจ้าท่่านี้ ผมเคยเห็นของจริงที่ปลายทางรถไฟสายสงขลาที่ท่าเรือริมทะเลสาบ เมื่อครั้งไปสำรวจกับคุณเจฟ KTTA-50-L และป้าติ๋ว เมื่อปี 52 ครับ


ที่มา: http://portal.rotfaithai.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=3738&start=110

ส่วนหมุดที่ 3 คือ หมุด DMR ของกรมทรัพยากรธรณี ผมยังไม่เคยเห็นของจริงเลยครับ
ทราบเพียงว่าเป็นหมุดหลักฐานทางดิ่ง ใช้ดูอัตราการทรุดตัวของแผ่นดิน
เฮียใช้เคยพบหมุดนี้ที่สถานีรถไฟเทพา จ.สงขลาด้วยครับ


ที่มา: http://portal.rotfaithai.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=3312&postdays=0&postorder=asc&start=70

--------------
เรื่องหมุดหลักฐานนี้ มีคุยกันอีกเล็กน้อยที่กระทู้นี้ด้วยครับ น่าสนใจดี
http://thaitopo.editboard.com/t733-topic

[ksomchai]

ขอบคุณมาก ครับ อาจารย์เอก สำหรับ คำอธิบาย ได้ความรู้มากมายเลย ครับ
เมื่อวาน(๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๕) ผมไปเที่ยวแหลมพรหมเทพ อีกครั้งหนึ่งครับ
ที่ประภาคารกาญจนาภิเษก มีข้อ ความบอกพิกัด ของประภาคาร และป้ายบอกเวลาดวงอาทิตย์ขึ้น-ตก ในแต่ละวันด้วย



ผมเข้าไปดูที่ เวปไซด์ของ สมาคมดาราศาสตร์ไทย เวลาดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ ขึ้น-ตก
มีการคำนวณเวลาไว้ล่วงหน้าเป็นปีเลย นะ ครับ แต่ไม่ทราบว่าเขามีวิธีการคำนวณอย่างไร
_________________

[Mongwin]

จากข้อมูลเวลาดวงอาทิตย์ขึ้น ทำให้ทราบว่าช่วงปลายเดือนพฤษภาคมถึงต้นเดือนมิถุนายน เป็นช่วงเวลาที่ดวงอาทิตย์ขึ้นเร็วที่สุดในรอบปีนะครับ
ส่วนช่วงต้นเดือนกรกฎาคม ดวงอาทิตย์ตกช้าที่สุด

การคำนวณเวลาดวงอาทิตย์ขึ้นและตก ใช้วิชาตรีโกณมิติเป็นหลักในการคำนวณครับ ยากและสลับซับซ้อนมากทีเดียว
http://en.wikipedia.org/wiki/Sunrise_equation

ดูดวงอาทิตย์ตกที่แหลมพรหมเทพแล้ว ต้องไปดูดวงอาทิตย์ขึ้นที่ผาชะนะได อ.โขงเจียม จ.อุบลราชธานีด้วยนะครับพี่สมชาย จะได้สมบูรณ์แบบ

[ksomchai]

เมื่อวันที่ ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๗ ได้มีโอกาสขึ้นไปเที่ยวดอยสุเทพ และได้ไปชมพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ ไปเจอหลักหมุดนี้ ครับ



ที่หลักหมุดนี้มีคำอธิบายไว้อย่างละเดียด ข้อความดังนี้ ครับ
"เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา
๖ รอบ ๕ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๔๒ กรมผังเมือง
ขอร่วมงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดย
โดยการสร้างหมุดหลักฐานชั้นที่ ๑ เพื่ออ้างอิงพิกัด สำหรับ
ใช้ประโยชน์ในการสำรวจทางกิจการแผนที่ งานวิศวกรรม และ
งานพัฒนาที่ต้องอาศัยหมุดหลักฐานนี้
หมุดหลักฐานทางราบและทางดิ่ง
ประเภทงาน : รังวัดรับสัญญาณดาวเทียม GPS.
หมายเลข : ชม.๙
ค่าพิกัดภูมิศาสตร์ พื้นที่หลักฐาน WGS. ๘๔
เส้นรุ้ง (LATITUDE) ๑๘ ๔๘’ ๒๒.๙๓๙๔๒” เหนือ
เส้นแวง (LONGTITUDE) ๙๘ ๕๓’ ๕๔.๔๘๒๖๑” ตะวันออก
ค่าพิกัดฉาก (UTM) โซน ๔๗
พื้นหลักฐานประเทศไทย (อินเดียน ๑๙๗๕)
เหทือ (N) = ๒,๐๗๙,๑๐๒.๘๕๗ เมตร
ตะวันออก (E) = ๔๘๙,๖๓๕.๖๒๘ เมตร
ค่าความสูงเหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง = ๑๔๑๘.๖๖๓ เมตร"



จากคำอธิบายจึงได้ทราบว่าบนพระตำหนักภูพิงคราขนิเวศนี้ อยู่เหนือจากระดับน้ำทะเลปานกลาง ๑๔๑๘.๖๖๓ เมตร ครับ
_________________

[Mongwin]

ขอบคุณพี่สมชายมากครับ ที่เก็บภาพและข้อมูลมาฝากอย่างละเอียดเลย
ผมเคยขึ้นไปเที่ยวดอยสุเทพเพียงครั้งเดียว แต่ไม่เคยเห็นหมุดนี้ครับ

แสดงว่าพระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์อยู่สูงกว่าจุดสูงสุดของดอยขุนตาลเล็กน้อยนะครับ
(ดอยขุนตาล สูง ๑,๓๗๓ เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง)

[ksomchai]

[Mongwin]

ขออนุญาตอธิบายแบบบ้าน ๆ นะครับ ไม่ลงในทฤษฎีมาก (กลัวผิดครับ)

ข้อมูลในหมุดหลักฐาน ชม.๙ ที่พี่สมชายนำมาให้ชมนี้ มีข้อมูลพิกัดอยู่ ๒ ชุดครับ
ชุดแรก เป็นข้อมูลพิกัดที่ได้จากเครื่อง GPS ซึ่งอ้างอิงจากดาวเทียม เป็นเทคโนโลยีใหม่
ใช้ฐานข้อมูล (datum, data) อ้างอิงที่มีการประชุมตกลงกันในปี ๑๙๘๔ เรียกว่า WGS ๘๔

ระบบนี้ใช้หลักการว่า โลกกลม และวัดระยะห่างของจุดต่าง ๆ บนผิวโลก โดยอ้างอิงเชิงมุมครับ โดยใช้เส้นสมมุติบนผิวโลกเป็นเส้นรุ้ง เส้นแวง (ละติจูด ลองจิจูด) นั่นคือ พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ อยู่ที่ ๑๘ ๔๘’ ๒๒.๙๓๙๔๒” เหนือ นั่นคือ ถ้าลากเส้นจากหมุดนี้ไปยังใจกลางโลกแล้วลากจากใจกลางโลกกลับมาที่เส้นศูนย์สูตร จะได้มุม ๑๘ องศากว่า ๆ ครับ

ในทำนองเดียวกันกับเส้นแวง ก็ใช้หลักการคล้าย ๆ กันครับ (รุ้งตะแคง แวงตั้ง)
ปัจจุบัน พิักัดใน GPS และในโปรแกรม Google Maps, Google Earth ใช้ WGS ๘๔ ทั้งหมดครับ
----
ชุดที่สอง เป็นข้อมูลที่ได้จากการรังวัดแบบโบราณ ตกลงกันในปี 1975 เรียกว่า Indian 1975

พิกัดที่ระบุเป็นตัวเลขเมตรเยอะ ๆ นี้ เรียกว่า UTM ครับ
วิธีนี้สมมุติให้โลกเป็นพื้นระนาบ แล้วขีดตารางสี่เหลี่ยม (กริด) ลงบนพื้นโลก ประเทศไทยอยู่ในตารางที่ ๔๗
จากนั้นก็วัดระยะห่างจากขอบตารางมาที่หมุด ครับ กรณีหมุด ชม.๙ จะห่างจากขอบกริดในแนวเหนือใต้ ๒,๐๗๙ กิโลเมตรกว่า ๆ (นับจากเส้นศูนย์สูตร ซึ่งอยู่ใกล้ประเทศสิงคโปร์)
ระยะห่างในแนวตะวันออกตะวันตกก็ในทำนองเดียวกันครับ

พิกัด UTM นิยมใช้ในเอกสารของกรมที่ดิน กรมแผนที่ทหาร เพราะสะดวกมากครับ ถ้าเป็นแผนที่มาตราส่วน ๑:๕๐,๐๐๐ วัดจากเส้นกริดในแผนที่มายังจุดที่ต้องการหาพิกัดได้ ๒ ซม. ก็แสดงว่าระยะทางจริง ๑๐๐,๐๐๐ ซม. หรือ ๑ กม. ครับ
----
ปัจจุบัน Indian ๑๙๗๕ และ พิกัดทางทหาร (UTM) ก็ยังใช้อยู่ครับ เลิกไม่ได้ เพราะแผนที่เก่า ๆ ใช้พื้นหลักฐานแบบนี้ทั้งนั้นครับ โดยเฉพาะเอกสารราชการ

[Mongwin]

ถามว่า พิกัดแบบไหนดีกว่ากัน ระหว่างค่าพิกัดภูมิศาสตร์ (รุ้งแวง) กับค่าพิกัดฉาก (UTM)
ผมคิดว่าดีกันคนละอย่างครับ
สมัยที่ไม่มี GPS ไม่มีโปรแกรม Google Earth ผมว่าค่าพิกัดฉากใช้ง่ายกว่า เพราะไม่ต้องคำนวณในระบบเลขฐาน 60 แต่นับระยะทางเป็นเมตร เป็นกิโลเมตรเอาเลย เห็นภาพชัดกว่าครับ

ยกตัวอย่างแบบบ้าน ๆ นะครับ เช่น
ถามว่า กรุงเทพอยู่ที่ไหน ก็บอกว่า อยู่ห่างจากเชียงใหม่ไปทางใต้ 575 กม. ห่างจากอุบลราชธานีไปทางตะวันตก 500 กม. ก็พอมองเห็นตำแหน่งของกรุงเทพได้ ถ้าคนถามรู้จักตำแหน่งของเชียงใหม่กับอุบลราชธานี

แต่ถ้าบอกว่า กรุงเทพอยู่ที่เส้นรุ้ง 14 องศาเหนือ เส้นแวง 100 องศาตะวันออก ก็จะนึกไม่ออกครับว่าอยู่ห่างจากอุบลราชธานี ซึ่งอยู่ที่เส้นรุ้ง 15 องศาเหนือ เส้นแวง 105 องศาตะวันออกกี่กิโล ไกลมั้ย

----
เวลาผมไปซื้อภาพถ่ายทางอากาศที่กรมแผนที่ทหาร เจ้าหน้าที่ท่านจะใช้พิกัดฉาก UTM ในการค้นหาว่าภาพที่เราต้องการอยู่ในแผนที่ระวางไหน ต้องใช้ภาพกี่ภาพจึงจะครอบคลุมบริเวณที่เราต้องการครับ ถ้าพิกัดเป็นรุ้งแวง จะวุ่นวายมาก เพราะจะนึกไม่ออกว่า รุ้งแวงห่างกัน 1 องศา จะห่างกันกี่กิโล แต่ถ้าระบุ UTM เป็นเมตร วัดง่ายกว่าเยอะครับ

แต่ก็ต้องระวังดี ๆ ครับ ต้องตรวจสอบตำแหน่งในฟิล์มให้ดี ๆ ครับ เคยขอภาพถ่ายย่านโรงปูนที่วัง แต่ได้หมวดศิลาทุ่งสงมาแล้วครับ

[Mongwin]