ทหารอากาศกับการรถไฟ

AONZON

ก่อนอื่น...สำหรับภาพถ่ายที่นำมาลงในกระทู้นี้....เป็นภาพจากหนังสือที่ระลึกต่างๆ ของกองทัพอากาศ ที่มีรถไฟมาเกี่ยวข้องด้วย...อนุญาตให้นำไปใช้เพื่อประโยชน์ทางการศึกษาของทุกท่านได้...

.....ต้องขออนุญาต...เปิดหัวเรื่องเกี่ยวกับ "ทหารอากาศกับการรถไฟ" มานำเสนอทุกท่านครับ....ความจริงทหารอากาศ กับ คนรถไฟ ก็เปรียบเสมือนพี่น้องกัน...การรถไฟเกิดเมื่อ ๒๖ มีนาคม ในขณะที่กองทัพอากาศ ถือกำเนิดในวันที่ ๒๗ มีนาคม
.....ความสัมพันธ์หรือความผูกพันธ์ระหว่างสองหน่วยงานนี้...มีมาอย่างแน่นแฟ้น...และประสานงานกัน...การเลือกทำเลพื้นที่ตั้งสนามบินจึงมักจะเลือกพื้นที่ใกล้ทางรถไฟเป็นหลัก เว้นแต่พื้นที่ยุทธศาสตร์นั้น ไม่มีทางรถไฟตัดผ่าน
....ในอดีตการรถไฟสร้างทางไปถึงนครราชสีมา...ทหารอากาศ ก็รับช่วง ไปตั้งกองบินใหญ่ที่ ๓ ที่นครราชสีมา งานหลักคือการขนส่งไปรษณีย์ภัณฑ์และเวชภัณฑ์ ต่อจากการรถไฟ ไปส่งที่สนามบินอุดร อุบล สุรินทร์ จนกระทั่งทางรถไฟสร้างไปถึง...ภารกิจนี้ก็เบาลง
.....การเดินทางของหนุ่มๆ ทหารอากาศ ไปยังต่างกองบิน ในต่างจังหวัด หากไม่มี บ.เมล์ เดินทางไป ก็จะเดินทางด้วยรถไฟ และจะมีรถรับส่งมารอรับที่สถานีรถไฟ ในช่วงที่มีรถไฟมา จึงมักจะเห็นภาพ ทหารอากาศตั้งแต่อดีต ยืนถ่ายภาพกับป้ายสถานีรถไฟต่างๆ (ผมจะทยอยนำมาลงให้ชมเป็นประวัติศาสตร์)

....เริ่มต้นเปิดตัวด้วยบรรยายกาศ...สนามบินดอนเมือง...กับ สถานีรถไฟดอนเมือง ในยุคต่างๆครับ

แรกตั้งสนามบินดอนเมืองนั้น...ทหารอากาศเลือกทำเลที่ดอนบริเวณริมทางรถไฟ ฝั่งตรงข้าม วัดดอนเมือง หลังสถานีรถไฟดอนเมือง โดยรินทางรถไฟติดสถานีรถไฟดอนเมือง จะมีต้นโพธิ์ขนาดใหญ่ ....การเดินทางมาสนามบินดอนเมือง ในอดีต ทำได้โดย การนั่งรถไฟ และเรือในคลองหลังวัด....จนกระทั่งมีการตัดถนนพหลโยธิน อีกฝั่งหนึ่งของสนามบิน จึงมีรถประจำทางเดินทางเข้ากรุงเทพ....ครั้นมีการตัดถนนเลียบทางรถไฟ ก็มีรถประจำทางเดินทางเข้ากรุง...ว่ากันว่าเข้ากรุงโดยถนนสายนี้ หัวแดงเป็นฝรั่งมาจากเมืองนอกแทบทุกคน...จนกระทั่งมีการขยายถนนและสร้างเป็นถนนวิภาวดีรังสิต จึงมีการย้ายสถานีรถไฟ...จากฝั่งสนามบินไปอยู่ฝั่งวัดดอนเมือง จนกระทั่งถึงปัจจุบัน

แผนที่สนามบินดอนเมือง เมื่อปี 2475
Click on the image for full size

ภาพขยายสังเกตตำแหน่งสถานีรถไฟดอนเมือง และต้นโพธิ์ใหญ่ ที่มีระบุในแผนที่
Click on the image for full size

ภาพสนามบินและอาคารต่างๆ เมื่อปี 2478 จะเห็นแนวรางรถไฟ อาคารที่เห็นใกล้ๆ คือบ้านเรือนราษฎร์ Click on the image for full size

ภาพนี้จะเห็นทางที่เป็นเส้นตรงยาวสองทาง...อันซ้ายสุดนั่นคือคลองและคันคลองครับ...ส่วนอันซ้ายคือทางรถไฟ..จะเห็นมีจุดโล่งๆตรงทางรถไฟนั่นคือย่านสถานีรถไฟดอนเมือง..มีต้นโพธิ์ใหญ่เป็นเงาๆ
Click on the image for full size

ภาพนี้เมื่อปี 2478 เห็นขบวนรถไฟจอดอยู่หน้าสถานีด้วย
Click on the image for full size

_________________
ภาพถ่ายในวันนี้..คือประวัติศาสตร์ในวันพรุ่งนี้

AONZON · Posted: 14/05/2009 10:25 am Post subject:

มาต่อกันครับ

ภาพต่อไปนี้เป็นช่วงปี 2480 แทบจะไม่แตกต่างจากเดิมๆ (ปัจจุบันชุมชนที่เห็นกลายเป็นอาคารสถานีดอนเมือง และโรงแรมหลังสถานี)
Click on the image for full size

อาคารสถานีรถไฟ เป็นอาคารไม่ใหญ่ อยู่ใกล้ถนนที่ตัดเข้าไปในสนามบิน...แต่มีการเทพื้นชานชลาที่ยาวๆ ให้สังเกตุพื้นที่โล่งๆด้านซ้ายของทางแยกให้ดีๆ นะครับ...เหมือนจะมีการเตรียมพื้นที่เพื่อสร้างอาคาร..แต่มีรางแยกออกไปเยอะแยะ...อีกประการหนึ่งคงจะเป็นย่านสินค้าของสถานีที่สมัยก่อน ทอ.จะบรรจุน้ำมันใส่ถัง 200 ลิตร บรรทุกใส่รถ ขต ขส หรือ บขส ไปส่งตามสถานีใกล้สนามบิน ภายหลังถึงใช้โบกี้น้ำมันของ ทอ ที่มีอยู่ ๑๐ กว่าตู้
Click on the image for full size

สังเกตุอาคารสถานี ที่ตั้งใกล้ต้นโพธิ์ และวัดดอนเมือง ในปี 2480 ก่อนสงครามมหาเอเชียบูรพา
Click on the image for full size

มาดูภาพนี้...อย่างที่บอกในตอนต้นว่าในปี 2480 เหมือนมีความพยายามจะปรับพื้นที่สร้างอาคารขนาดใหญ่ ครั้นหลังสงครามจึงปรากฎภาพนี้ขึ้น....ภาพนี้ กองทัพอากาศ ระบุว่า ถ่ายเมื่อปี 2500 เสาแหลมๆ ในภาพคือ "อนุสาวรีย์ทหารอากาศ" ที่บรรจุกระดูกทหารอากาศ ซึ่งเดิมสร้างอยู่ทางทิศใต้...จากนั้นเมื่อมีการสร้างอาคารกองบัญชาการ จึงมีการสร้างขึ้นใหม่เยื้องๆ วัดดอนเมือง ซึ่งใช้เผาศพทหารอากาศยุคนั้น....(ปัจจุบัน บก.ทอ.ย้ายไปอยู่ฝั่งพหลโยธิน เมื่อปี 2526 และโอนพื้นที่ฝั่งดอนเมืองนี้ ให้ท่าอากาศยานดอนเมือง)
แต่ภาพนี้ ปี 2500 ปรากฏว่า มีชานชลาสถานี และป้ายสถานีอยู่ฝั่งนู๊นแล้ว จะเห็นว่ามีรถดาร์เวนปอร์ตฝาแฝดจอดอยู่...แต่ผมสงสัยเรื่องอาคารที่เห็นตรงถังน้ำนั่นมากครับ...สังเกตุเห็นอาคารหอประแจ..ตามที่หลายท่านถามมาแล้วนะครับ (อาคารนี้ครั้งสุดท้ายราวๆ ปี 2534 ผมยังเคยถ่ายไว้อยู่เลยครับ)
Click on the image for full size

อาจจะเพื่อให้กองทัพอากาศขยายพื้นที่ได้เต็มที่ จึงย้ายสถานีรถไฟไปอยู่อีกฝั่งจนถึงปัจจุบัน ประกอบกับมีการขยายถนนและเมื่อมีการตัดถนนวิภาวดีรังสิต

Click on the image for full size

(ผมกำลังพยายามค้นหาภาพอาคารสถานีรถไฟดอนเมืองชัดๆ แต่เนื่องจากว่า ฟิล์มยี่ห้อซากุระ ทั้งหมดที่ ทอ.ถ่ายจะต้องถูกทำลายทิ้งเพื่อเลี่ยงการโดนเป็นอาชญากรสงคราม)
Click on the image for full size

ภาพราวปี 2520 เมื่อสนามบินดอนเมือง..เริ่มขยายตัวยึดพื้นที่ทหารอากาศ...จะเห็นสถานีรถไฟดอนเมืองเองก็ขยายพื้นที่ชานชลา..มายาว...ภาพนี้ยังมองเห็นทางรถไฟได้ชัดปัจจุบันมี โทเวย์ ขึ้นมาบังเสียแล้วครับ
Click on the image for full size

_________________
ภาพถ่ายในวันนี้..คือประวัติศาสตร์ในวันพรุ่งนี้

Mongwin · Posted: 14/05/2009 10:39 am Post subject:

ถนนวิภาวดีรังสิตยังไม่มี
อาคารสถานีดอนเมืองอยู่ฝั่งตะวันออกของราง
และเห็นรางหลีกด้วยครับ ไม่แน่ใจว่ามีรางตันด้วยหรือไม่ Very Happy

heerchai · Posted: 14/05/2009 9:03 pm Post subject:

ภาพในอดีตเห็นหอสัญญาณสถานีดอนเมือง ปัจจุบันไม่มีแล้ว ส่วนหอคอยบังคับอากาศยานดอนเมืองยังคงอยู่ยืนยาวนานมากเพียงอาคารเดียว ส่วนอาคารอื่นน่าถูกทุบทิ้งขยายอาคาร สร้างใหม่แทบทุกพื้นที่จนทุกวันนี้ เสียดายหอสัญญาณสถานีรถไฟดอนเมืองจริงๆ ครับ Sad

black_express · Posted: 14/05/2009 9:17 pm Post subject:

อาคารสถานีดอนเมือง กับป้ายชื่อสถานียังเหมือนเดิมอยู่นะครับ ถึงแม้จะมีหลังคาชานชาลาจะยื่นออกมาคลุมจนเห็นแทบไม่ชัดก็ตาม Laughing

ถนนวิภาวดีรังสิต สมัยก่อนโน้นตัดมาจากอนุสาวรีย์พิทักษ์รัฐธรรมนูญ ตรงมายังสถานีหลักสี่ และเลี้ยวขวาขึ้นทิศเหนือมายังท่าอากาศยานดอนเมือง มีชื่อว่า "ถนนศรีรับสุข"

ขอบคุณคุณจ่ามากๆ ครับ ที่ค้นหาภาพประวัติศาสตร์พร้อมเรื่องราวเกี่ยวกับดอนเมืองมาให้ดูกัน Sathu

BanPong1 · Posted: 14/05/2009 11:27 pm Post subject:

ขอบคุณจ่าAONZON มากๆครับที่นำภาพในอดีตมาให้ชมกัน

เรื่องทหารอากาศกับรถไฟนี่ผูกพันกันจริงๆครับ
ผมเคยอยู่ประจวบฯในช่วงระยะเวลาสั้นๆ ได้เห็นเป็นประจำคือรถบัส ทอ.สีฟ้าเทา มาจอดรอรับ-ส่งทหารที่สถานีรถไฟ วันละหลายครั้ง แม้ยามดึกดื่นค่ำคืน รวมถึงรถน้ำมันที่มาขนถ่ายที่สถานีด้วย ที่ประจวบนี่คือ กองบิน 56 รึเปล่าครับ แต่ก่อนจำได้ว่าเป็นกองบินน้อยใช่ไหมครับ
_________________
Click on the image for full size

AONZON · Posted: 15/05/2009 9:41 am Post subject:

การเลือกทำเลที่ตั้งสนามบินสมัยก่อนจะนิยมยึดเอาจังหวัดที่มีทางรถไฟตัดผ่านเป็นหลัก...เพื่อสะดวกในการส่งกำลังบำรุง...เว้นเสียแต่พื้นที่นั้นมีความจำเป็นทางยุทธศาสตร์แม้นไม่มีทางรถไฟตัดผ่านก็ตามครับ....

สนามบินแห่งแรกของไทย ตั้งขึ้นที่สนามม้าสระปทุม (ราชกรีฑาสโมสร) จากนั้นจึงย้ายจากย่านปทุมวัน...ไปอยู่ที่ดอนเมือง และบางซื่อ...การขนส่งอุปกรณ์ข้าวของสมัยนั้น..แม้นจะมีรถยนต์แต่ถนนหนทางยังตัดมาไม่ถึงดอนเมือง...จึงใช้การขนส่งทางรถไฟเป็นหลัก...จะสังเกตครับว่า...ความสำคัญของอาคารสถานที่จึงอยู่ด้านหลังสถานีดอนเมืองเป็นหลัก..(ปัจจุบันคือหน้าสถานี)

กำลังรวบรวมภาพทหารอากาศที่ถ่ายกับป้ายประเพณีตามสถานีต่างๆในอดีต และบรรยายการเก่าๆ ของทหารอากาศกับรถไฟ ทั้งการขนของ และภาพถ่ายทางอากาศ มาเสนอทุกท่านในโอกาสต่อๆ ไปครับ

ที่ดอนเมือง...เป็นสนามบิน ที่บางซื่อเป็นโรงงานสร้างเครื่องบิน...การขนส่งยังคงใช้รถไฟขนส่งมา..จนกระทั่งมีการตัดถนนมายังดอนเมือง....

ปัจจุบันกองทัพอากาศ มีกองบินอยู่ที่ใดบ้าง
กองบิน ๑ โคราช
กองบิน ๒ ลพบุรี (โคกกระเทียม)
กองบิน ๔ ตาคลี
กองบิน ๕ ประจวบฯ (เดิมเรียกกองบิน ๕๓)
กองบิน ๖ ดอนเมือง
กองบิน ๗ สุราษฎร์ธานี (เดิมเรียกกองบิน ๗๑ และกองบิน ๗ เดิมอยู่ริมทางรถไฟที่มุ่งหน้าเข้าท่าเรือจุกเสม็ดของ ทร. ใครผ่านทางนั้นริมทางรถไฟถิ่นทหารเรือ จะเห็นป้ายเขียนว่า เขตทหารอากาศ ริมทางรถไฟ)
กองบิน ๒๑ อุบลราชธานี
กองบิน ๒๓ อุดรธานี (เดิมเรียกว่า สนามบินหนองขอนกว้าง เพราะอยู่ใกล้สถานีรถไฟหนองขอนกว้าง)
กองบิน ๔๑ เชียงใหม่
กองบิน ๔๖ พิษณุโลก
กองบิน ๕๖ หาดใหญ่
โรงเรียนการบิน กำแพงแสน นครปฐม

สมัยก่อนปี ๒๕๑๒ โรงเรียการบิน ทอ. ตั้งอยู่ที่โคราช มีเรื่องขำๆ ว่า นักบินที่บินเดินทางจากดอนเมือง กลับ โรงเรียนการบินโคราช ด้วยเครื่องบินใบพัด T-6 หากไม่บินถือเข็มเครื่องวัดประกอบการบิน ก็มักบินบินต่ำร่อนดูทางรถไฟไปโคราชเป็นหลัก...เหตุการณ์ขำๆ ที่ขำไม่ค่อยออกเกิดขึ้นก็คือ...พอเลยแก่งคอยไป...พี่แกขึ้นบินเข้าไปบนเมฆเพราะแถวนั้นมีเขาสูงอันตราย...แต่ปรากฏว่าเครื่องวัดเสีย...มองไม่เห็นทิศ..เมฆข้างบนก็หนา..เลยตัดสินใจบินลงมายึดทางรถไฟเป็นหลัก...นักบินเลยกลับลงมาบินยึดรางรถไฟ..โดยไม่รู้ว่าทิศไหนเป็นทิศไหน..เห็นทางรถไฟ..และเห็นเสาโทรเลข..จำได้ว่า..ก่อนขึ้นไปเสาโทรเลขอยู่ด้านไหนของราง...จึงมั่นใจว่าตัวเองไม่หลงทิศถึงขั้นบินกลับดอนเมือง....เมื่อบินตามรางรถไฟไปเรื่อยๆ ......ปรากฏว่า...ลงสนามบินโคกกระเทียม ลพบุรี แทนที่จะได้ลงที่โคราช....ครับ....
Click on the image for full size

_________________
ภาพถ่ายในวันนี้..คือประวัติศาสตร์ในวันพรุ่งนี้

pak_nampho · Posted: 15/05/2009 11:21 am Post subject:

Mongwin · Posted: 15/05/2009 2:52 pm Post subject:

คุณจ่าออนซอนพอจะทราบประวัติสนามบินสงขลาไหมครับ
ว่าก่อนจะมาเป็นสนามบินของทหารเรือในปัจจุบันนั้น
เคยเป็นสนามบินพาณิชย์ เพื่อการโดยสารของผู้โดยสารทั่วไป (สงขลา-กรุงเทพ) มาก่อนหรือไม่ครับ
และย้ายไปที่หาดใหญ่ (อ.คลองหอยโข่งในปัจจุบัน) ใกล้กองบิน 56 ตั้งแต่เมือใดครับ

เพราะผมเคยเห็นในแผนที่ปี 2478 ก็มีสนามบินสงขลาแล้ว
และในหนังสือท่องเที่ยวเมืองสงขลา ปี 2504 ก็แนะนำว่า
สงขลาสามารถนั่งเครื่องบินจากกรุงเทพมาลงที่สนามบินสงขลาได้ครับ

AONZON · Posted: 15/05/2009 2:58 pm Post subject:

...ช่วงปี 2534 ผมถ่ายภาพสถานีรถไฟดอนเมือง รถจักร GEK หอประแจ ไว้หลายรูป ตอนนั้นยังไม่มีโทร์เวย์ วิวที่นี่สวยมาก...จำได้ว่ายังมีย่านรางหลีกทั้งสองด้านของสถานีในฝั่งริมถนน โดยด้านใต้จะไว้ขนสินค้าสำหรับ บตญ หรือ ตญ ตรงนั้นมีหอประแจตามที่เห็นในภาพ...ส่วนทิศเหนือจะเป็นเนินดินไว้สำหรับให้โบกี้บรรทุกยานหนักจอด..โดย ทอ.จะใช้ขนรถยนต์ชนิดต่างๆ รวมถึง รถเกราะ V-150 เพื่อไปตามที่ต่างๆ เดี๋ยวสแกนรูปแล้วจะเอามาค่อยๆลงให้ชมนะครับ...หนังสือและรูปภาพต่างๆ ผมขนไปไว้ที่ ร้านใหม่ ของผม...พอดีช่วงนี้กลับจากที่ทำงานก็เข้าบ้านเลย...เลยไม่ได้ไปรื้อค้นหาภาพเก่าๆจากหนังสือต่างๆของ ทอ. มาโม้สู่พี่น้องทั้งหลายฟังครับ....

....ช่วงราวๆ ปี 2535 ผมมานั่งรอรถไฟขบวนด่วนนครพิงค์ โดยรอที่ชานชลาหน้าสถานี(ฝั่งตรงข้าม) เพื่อเดินทางไปเชียงใหม่...สมัยนั้นยังไม่มีรั้วกัน...และรางมีอย่างน้อย ๓ ราง...ราง ๓ จะเอาไว้จอดขบวนรถดีเซลรางพิเศษ กรุงเทพ - ดอนเมือง แต่ปัจจุบันเหลือสองราง...เรื่องขำก็คือ..บรรดาเพื่อนๆ มาส่งขึ้นรถ นั่งอาลัยอาวรณ์กัน..พอรถมาวิ่งขึ้นโบกี้นอนแอร์ที่จองไว้..ขึ้นไม่ได้..เพราะเขาปิดประตูฝั่งนี้...วิ่งไปแต่ละโบกี้..ปิดๆๆๆๆ จนกระทั่งไปถึงโบกี้ที่อยู่หลังรถเสบียง...ถึงเปิด..เกือบไม่ได้ไปทำงานที่เชียงใหม่ซะแล้ว....แต่ทุกวันนี้..ถ้าเราจะขึ้นเราก็ต้องนั่งฝั่งสถานี..ถ้าเราจะร่องเราก็ต้องนั่งฝั่งตรงข้าม...

ภาพรถจักรอัสธอม.หมายเลข 4218..หน้าสถานีรถไฟดอนเมือง ถ่ายเมื่อปี 2534 ผมถ่ายจากฝั่งทิศเหนือเลยจากสะพานลอยคนข้าม...จะเห็นว่ามีรางอย่างน้อย 4 ราง รางสุดๆติดถนนคือรางที่จะใช้ขนรถยนต์ทหาร
Click on the image for full size

_________________
ภาพถ่ายในวันนี้..คือประวัติศาสตร์ในวันพรุ่งนี้