ทางแยกลึกลับที่เขาบรรไดนาง สายสงขลา

[Mongwin]

สวัสดีครับ สมาชิกรถไฟไทยดอทคอมทุกท่าน
เขาบรรไดนาง เป็นชื่อของสถานีรถไฟบนเส้นทางรถไฟสายหาดใหญ่-สงขลา
ตั้งอยู่บริเวณไหล่เขาบันไดนาง บริเวณเขตติดต่อระหว่างตำบลคอหงส์ ตำบลคลองแห ตำบลน้ำน้อยและตำบลทุ่งใหญ่

[Mongwin]

จากการศึกษาพบว่า สถานีเขาบรรไดนาง เป็นเพียงที่หยุดรถไฟ ไม่ได้มีตัวอาคารสถานีหรือมีนายสถานีประจำ
อีกทั้งไม่ได้เป็นสถานีที่ตั้งขึ้นพร้อมกับสถานีอื่น ๆ ของทางรถไฟสายสงขลา ซึ่งได้แก่ น้ำน้อย ควนหินและน้ำกระจาย
แต่สร้างขึ้นภายหลัง เมื่อการรถไฟฯ ขุดเอาหินจากเขาบันไดนางไปใช้ประโยชน์ และเรียกสถานที่นี้ว่า หมวดศิลาเขาบรรไดนาง

เมื่อต้องขนหินจากภูเขาไปใช้ จึงต้องสร้างทางรถไฟแยกออกจากทางสายหลัก เข้าไปยังหมวดศิลาฯ
ร่องรอยทางรถไฟยังปรากฏอยู่ เห็นได้จากภาพถ่ายดาวเทียมในโปรแกรม Google Earth

[Mongwin]

ในวารสารรถไฟ ปีที่ ๑ ฉบับที่ ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๘๖
ไม่ได้กล่าวถึงหมวดศิลาเขาบรรไดนาง แต่ระบุว่ามีหมวดศิลาน้ำน้อย
(ข้อมูลจากคุณวิศรุต)

ในรายงานประจำปี ๒๔๙๘ การรถไฟฯ ระบุชื่อหมวดศิลาเขาบรรไดนางไว้
และในปี ๒๔๙๕ การรถไฟฯ มีกองไม้และศิลาอยู่ที่เขาบรรไดนางด้วย
ดังนั้น นอกจากจะขุดเอาหินแล้ว เขาบรรไดนางก็คงเป็นแหล่งในการตัดฟืนเพื่อใช้ในการเดินรถจักรไอน้ำอีกด้วยครับ

หากดูในแผนที่มณฑลนครศรีธรรมราช สมัย ร.๖ จะเห็นว่า เมื่อออกจากหาดใหญ่ สถานีต่อไปคือ สถานีน้ำน้อย
ไม่ได้ระบุเขาบรรไดนางไว้

[Mongwin]

ในตั๋วรถไฟชานเมืองสายหาดใหญ่-สงขลา ก็มิได้ระบุเขาบรรไดนางไว้ในสารบบ
แสดง ว่ารถไฟชานเมือง ไม่ได้จอดที่นี่ครับ จากเกาะหมี ก็ไป ตลาดน้ำน้อยเลย


ภาพจากหนังสือ มรดกเมืองสงขลา มหาวชิราวุธ ของคุณเอนก นาวิกมูลและ อ.จรัส จันทร์พรหมรัตน์

[Mongwin]

จากข้อมูลกำหนดเวลาเดินรถ ในปี พ.ศ. ๒๕๑๑ พบว่า ขบวนรถที่จอดที่หยุดรถเขาบรรไดนาง มีเพียงขบวนเดียว
คือขบวนรถรวม (รถสินค้าที่พ่วงตู้โดยสารไว้ด้วย) ที่ 479 และ 480 โดย
ขบวน 479 ชุมทางทุ่งสง ออก 10.35 น. ถึง สงขลา 18.50 แล้วพักค้างคืนที่สงขลา รุ่งขี้นทำขบวนเป็น
ขบวน 480 สงขลา ออก 05.00 น. ถึง ชุมทางทุ่งสง 13.20 น.
ที่มา : http://portal.rotfaithai.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=1772&postdays=0&postorder=asc&start=120

ขบวน รถรวมนี้ เมื่อออกจากชุมทางหาดใหญ่ จะจอดที่เขาบรรไดนาง น้ำน้อย ควนหิน น้ำกระจายและสงขลา
โดยไม่จอดที่ป้ายหยุดรถไฟต่าง ๆ ที่เห็นในตั๋วข้างบนนี้ครับ
(ระหว่างทางมีสถานีน้ำกระจายเพียงสถานีเดียว ที่จอดทั้งรถชานเมืองและรถรวม)

[Mongwin]

ท่านที่นั่งรถยนต์ผ่านถนนกาญจนวนิช ช่วงหาดใหญ่-สงขลา เมื่อยี่สิบกว่าปีก่อน
คงจำได้ว่า เมื่อถึงเขาบันไดนาง รถจะต้องเลี้ยวซิกแซ็ก ข้ามทางรถไฟที่บริเวณเชิงเขาบันไดนาง

ท่านที่จำได้ คงต้องมีอายุ ๓๐ ปีขึ้นไปนะครับ
เพราะว่าในปี พ.ศ. ๒๕๒๕ กรมทางหลวงได้ปรับแก้โค้ง (แก้ alignment) ของถนนช่วงนี้เสียใหม่ครับ
จนไม่เหลือโค้งซิกแซ็กให้เห็นอีกต่อไป

[Mongwin]

ถนนที่ซิกแซ็กนี้
ปรากฏอยู่ในโปสการ์ดเก่า ที่คุณเอนก นาวิกมูล นำมาลงไว้ในหนังสือสมุดภาพสงขลา มหาวชิราวุธ (พิมพ์ พ.ศ. ๒๕๓๖ ปกส้ม)

โปสการ์ด อยู่ในสภาพชำรุดมาก แต่สังเกตเห็นด้านขวาล่าง เขียนว่า ...AH ROAD, SONGKHLA
เดาว่า คือ KEDAH ROAD หมายถึง ถนนไทรบุรีครับ
ด้านซ้ายมี สัญลักษณ์ SP ซึ่งย่อมาจาก Singora Photo กระมังครับ

[Mongwin]

ภาพข้างบนนี้ มองไปทางหาดใหญ่ เพราะว่า
๑. เขาบันไดนางอยู่ทางซ้ายของภาพ
๒. ถนนโค้งไปทางด้านซ้าย
๓. เสาโทรเลข อยู่ทางด้านขวาของทางรถไฟ (ปกติเสาโทรเลขของทางรถไฟสายสงขลา จะอยู่ทางด้านทิศตะวันตกของราง หรือด้านซ้ายมือ เมื่อมุ่งหน้าไปสงขลา)

ถ้าเป็นเช่นนั้น ในปัจจุบันหากนั่งรถจากสงขลาไปหาดใหญ่ จะเห็นเขาบันไดนางอยู่ทางซ้าย ศูนย์ส่งเสริมอุตสาหกรรมภาคที่ ๑๑ อยู่ขวามือ
ส่วนร่องรอยทางแยกเข้าไปรับหิน ต้องอยู่ทางซ้ายมือถูกไหมครับ
เพราะว่าหินอยู่ในภูเขา ก็คือ เขาบันไดนางนั่นเอง

แต่เมื่อพิจารณาภาพถ่ายเก่า ปรากฏว่า เรื่องไม่ได้ง่ายอย่างที่คิดครับ

[Mongwin]

เพราะเมื่อลองขยายภาพดู ปรากฏว่า มองไม่เห็นทางรถไฟแยกเข้าไปในเขาบันไดนาง ทางซ้ายมือแต่อย่างใด

แต่กลับพบทางแยกอยู่ด้านตรงข้ามครับ

[Mongwin]

ที่สำคัญ ทางแยกลึกลับที่อยู่ขวามือของภาพ มีรถบรรทุก(หิน?) จอดอยู่ด้วยครับ
เห็นรางรถไฟอย่างชัดเจน



ที่เป็นพิรุธอย่างหนึ่งคือ ตรงที่รางทางแยกไปบรรจบกับทางสายหลัก ดูรางไม่ค่อยเนียน ไม่ถูกต้องตามหลักจุดรวมสายตา (perspective) ยังไงไม่ทราบครับ
ดูรางมันกว้าง ๆ ถ่าง ๆ อย่างไรชอบกล