100 ปี สถานีรถไฟปัตตานี (โคกโพธิ์)

[Mongwin]

ปัตตานี-เปิดงาน 100 ปี สถานีรถไฟปัตตานี(โคกโพธิ์)
สำนักข่าว กรมประชาสัมพั้นธ์ 23 ธ.ค. 2563



วันนี้ (23 ธันวาคม 2563) ผู้สื่อข่าวปัตตานีรายงานณ บริเวณสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาปัตตานี เขต 2 อ.โคกโพธิ์ จ.ปัตตานี พล.ร.ต.สมเกียรติ ผลประยูร เลขาธิการศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ เป็นประธานเปิดงาน“100 ปี สถานีรถไฟปัตตานี (โคกโพธิ์)” ในโครงการการเสริมสร้างความมั่นคงทางเศรษฐกิจในสามจังหวัดภาคใต้ชายแดนด้วยแพลตฟอร์ม ขยายผลการท่องเที่ยวมูลค่าสูง : ต่อยอดจาก Pattani Heritage City โดยมีนายเอก ยังอภัย ณ สงขลา นายอำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี กล่าวรายงาน

ทั้งนี้ รศ.อิ่มจิต เลิศพงษ์สมบัติ รองอธิการบดีวิทยาเขตปัตตานี ร่วมให้การต้อนรับ กิจกรรมภายในงานประกอบด้วย การบรรยายพิเศษ เรื่อง “เส้นทางรถไฟสายมณฑลปัตตานี” การเสวนาเรื่องบทบาทของระบบรางในการพัฒนาปัตตานีและชายแดนภาคใต้ : อดีต ปัจจุบัน และความคาดหวังในอนาคต การแสดงนิทรรศการ 100 ปี สถานีรถไฟปัตตานี (โคกโพธิ์) การประกวดภาพถ่ายสถานีรถไฟปัตตานี (โคกโพธิ์) การประกวดเรียงความ การแข่งขันแฟนพันธุ์แท้รถไฟปัตตานี การแสดงรถไฟจำลอง การออกร้านและจำลองบรรยากาศสถานีรถไฟ และการสร้างสรรค์จุดเช็คอินและถ่ายภาพร่วมกัน ที่สำคัญคือ การเปิดเส้นทางรถไฟท่องเที่ยวสายวัฒนธรรม “ชุมทางหาดใหญ่ – ปัตตานี – นาประดู่ – วัดช้างไห้” ในช่วงเดือนมกราคม 2564

พล.ร.ต.สมเกียรติ ผลประยูร เลขาธิการศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ ประธานในพิธีเปิดกิจกรรม 100 ปี สถานีรถไฟปัตตานี กล่าวว่า รถไฟถือเป็นยานพาหนะในการเดินทางและการขนส่งสินค้าที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาประเทศไทยมาเป็นระยะเวลานานนับตั้งแต่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอย่าหัว รัชกาลที่ 5 ทรงพระราชทานกำเนิดกิจการรถไฟในประเทศไทยมาเป็นระยะเวลาประมาณ 125 ปี ก่อให้เกิดการกระจายความเจริญ การสร้างชุมชน พัฒนาระบบเศรษฐกิจ และการเชื่อมโยงความเป็นหนึ่งเดียวกันในหลายมิติ

ซึ่งจังหวัดปัตตานี เป็นจังหวัดหนึ่งที่มีเส้นทางรถไฟร่วม 100 ปีแล้ว และเส้นทางรถไฟ มีส่วนสำคัญที่ได้สร้างความเจริญให้กับจังหวัดปัตตานี โดยเฉพาะอำเภอโคกโพธิ์ ซึ่งเป็นอำเภอที่มีเส้นทางรถไฟผ่านและเป็นที่ตั้งสถานีรถไฟหลักประจำจังหวัดปัตตานี ซึ่งเดิมชื่อว่า “สถานีโคกโพธิ์” และได้พัฒนามาเป็น “สถานีปัตตานี (โคกโพธิ์)” ในปัจจุบัน

ข้อมูลข่าวและที่มา
ผู้สื่อข่าว : ธรรมนูญ คีรีนารถ
ผู้เรียบเรียง : กนกพร ประสงค์
แหล่งที่มา : สำนักงานประชาสัมพันธ์จังหวัดปัตตานี

[Mongwin]

https://www.facebook.com/100yearstrainpattani/posts/132961661962216

ภาพบรรยากาศบางส่วนในงาน “๑๐๐ ปี สถานีรถไฟปัตตานี (โคกโพธิ์)” ในวันนี้ โดยความร่วมมือระหว่าง โครงการ Pattani Heritage City ของ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี ร่วมกับ อำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี การรถไฟแห่งประเทศไทย หน่วยเฉพาะกิจทหารพรานที่ 43 บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ (บพข.) สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สก.สว.) วัฒนธรรมจังหวัดปัตตานี ท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดปัตตานี
ทั้งนี้โดยมี “พลเรือตรีสมเกียรติ ผลประยูร” เลขาธิการ ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ เป็นประธานในการเปิดงานครั้งนี้
หนึ่งความเข้าใจส่วนใหญ่ของผู้คนโดยทั่วไป มีข้อมูลพื้นฐานว่า สถานีรถไฟปัตตานีหรือสถานีโคกโพธิ์ในอดีต เปิดให้บริการพร้อมกับการเปิดเส้นทางรถไฟ “สายมณฑลปัตตานี” ระหว่างสถานีชุมทางอู่ตะเภาถึงสถานีนาประดู่ ซึ่งเส้นทางดังกล่าวนี้เปิดให้บริการเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2460 ทำให้มีความเข้าใจว่าสถานีปัตตานีในปัจจุบันหรือสถานีโคกโพธิ์ในขณะนั้นเปิดให้บริการในช่วงเวลาดังกล่าวด้วย
แต่จากหลักฐานการวางศิลาฤกษ์ในการสร้างอาคารสถานีรถไฟปัตตานี หลังใหม่หลังจากที่เปลี่ยนชื่อจากสถานีโคกโพธิ์เป็นสถานีปัตตานีเมื่อปีพุทธศักราช 2539 พบว่า สถานีโคกโพธิ์เปิดใช้งานเมื่อปีพุทธศักราช 2463 ซึ่งเป็นช่วงเวลาหลังจากเปิดเส้นทางรถไฟสายมณฑลปัตตานีจากชุมทางอู่ตะเภาไปยังสถานี 3 ปี
ทั้งนี้มีข้อมูลที่น่าสนใจว่า สถานีรายทางต่างๆตั้งแต่ชุมทางหาดใหญ่ถึงปัตตานีนั้น เมื่อย้อนดูแผนที่รถไฟในอดีตฉบับที่สามารถค้นหาได้เก่าแก่ที่สุดคือปี 2463 ปรากฏว่า บางสถานีรายทางในปัจจุบัน ไม่ปรากฏในช่วงเวลาดังกล่าว และบางสถานีมีชื่อที่เรียกแตกต่างไปจากปัจจุบัน
และตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา มีทั้งการยุบสถานี การสร้างสถานี ตลอดจนเปลี่ยนชื่อสถานีในเส้นทางรถไฟสายมณฑลปัตตานีหลายครั้งหลายแห่ง เช่น
- การยุบสถานีควนจง
- การสร้างสถานีรถไฟท่าแมงลักและตามแปดเพิ่มเติมภายหลัง
- การเปลี่ยนชื่อสถานีท่าม่วงเป็นสถานีเทพา
- การปรากฏมีสถานีจะโหนงปรากฏอยู่ในเส้นทางรถไฟสายมณฑลปัตตานี เป็นต้น
ดังนั้นหากจะมีการอนุมานข้อมูลโดยยึดเพียงแต่การเปิดเดินเส้นทางรถไฟสายมณฑลปัตตานีระหว่างชุมทางอู่ตะเภาถึงหน้าประดู่ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2463 และจะอนุมานว่าทุกสถานีรายทางในเส้นทางนี้เปิดให้บริการพร้อมกันนั้นอาจจะเป็นข้อมูลที่ไม่สามารถชี้ชัดได้อย่างชัดเจนตามไปด้วย
ขณะเดียวกันจากเอกสาร จดหมายเหตุ หนังสือบันทึกเรื่องราวเก่าๆ ตลอดจนราชกิจจานุเบกษาที่มีปรากฏข้อความเกี่ยวข้องกับเส้นทางรถไฟสายมณฑลปัตตานีบางส่วน พบว่า ในอดีตเส้นทางรถไฟสายนี้ มีสถานีรถไฟหลักของจังหวัดปัตตานี คือ สถานีนาประดู่และแทบไม่ปรากฏชื่อของสถานีโคกโพธิ์ในขณะนั้น
ส่วนหนึ่งข้อมูลเชิงวิชาการที่ได้จากการศึกษาประวัติศาสตร์จะพบว่า แท้จริงแล้วในช่วงเวลาที่มีการสร้างเส้นทางรถไฟสายมณฑลปัตตานีนั้นยังไม่มีอำเภอโคกโพธิ์ปรากฏอยู่ในขณะนั้น มีเพียงอำเภอมะกรูดซึ่งเป็นอำเภอในบริเวณนั้นเพียงอำเภอเดียว ส่วนโคกโพธิ์เป็นเพียงแค่หมู่บ้านเล็กๆสังกัดอำเภอมะกรูด
ต่อมาภายหลังเมื่อมีปรากฏการณ์สุริยุปราคาพระบาทสมเด็จพระปกเก้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 จึงได้เสด็จพระราชดำเนินมายังจังหวัดปัตตานี เพื่อทอดพระเนตรปรากฏการณ์ดังกล่าวที่บ้านโคกโพธิ์ อำเภอมะกรูด จังหวัดปัตตานี และได้มีการสร้างศาลาที่ประทับเพื่อใช้เป็นสถานที่ทอดพระเนตรปรากฏการณ์สุริยุปราคาดังกล่าว
ต่อมาเมื่อเสด็จพระราชดำเนินกลับทางการเห็นว่าศาลาดังกล่าวมีความคงทนถาวรจึงได้มีการ ย้ายอำเภอมะกรูดจากที่ตั้งเดิมมาอยู่ที่ศาลาประทับดังกล่าวแล้วเปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอโคกโพธิ์ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2472 เป็นต้นมา
อย่างไรก็ตามเรื่องการย้ายอำเภอนั้นแม้จะไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับหลักฐานของการเปิดให้บริการสถานีรถไฟโคกโพธิ์โดยตรงก็ตามแต่แต่ก็เป็นส่วนหนึ่งที่เป็นข้อมูลเล็กๆที่ทำให้เห็นว่าแท้จริงแล้วความสำคัญคงเมืองโคกโพธิ์ เพิ่งจะมาปรากฏในช่วงหลังประมาณ 10 ปีหลังจากที่มีการเปิดใช้เส้นทางรถไฟสายมณฑลปัตตานีระหว่างชุมทางอู่ตะเภามาถึงสถานีหน้าประดู่นั่นเอง
แต่ทั้งนี้มีข้อมูลที่น่าสนใจว่าขณะนั้นการรถไฟแห่งประเทศไทยได้เปิดเดินขบวนรถพิเศษ “กรุงเทพ-โคกโพธิ์” เพื่อนำผู้สนใจเดินทางมาชมสุริยุปราคาที่จังหวัดปัตตานีด้วยเช่นกัน ซึ่งก็เป็นข้อมูลที่เป็นองค์ประกอบอีกส่วนหนึ่งที่อาจทำให้เห็นว่าสถานีโคกโพธิ์น่าจะมีตัวตนและเป็นสถานีที่มีบทบาทสำคัญมาแล้วระยะหนึ่ง
สิ่งสำคัญที่สุดก็คือการศึกษาเชิงวิชาการเกี่ยวข้องกับประวัติศาสตรงนั้นจะมีข้อมูลใหม่ที่เข้ามาทุกเถียงประเด็นและเข้ามาร่วมล้างข้อมูลเดิมอยู่เสมอ ซึ่งถือเป็นเรื่องปกติสำหรับพลวัตของวิชาความรู้ทางด้านประวัติศาสตร์ ที่เรียกกันว่าการชำระประวัติศาสตร์นั่นเองอย่างไรก็ตามข้อมูลของประวัติศาสตรถเราคงจะต้องหาข้อมูลอ้างอิงที่มีอยู่ในปัจจุบันที่ใกล้เคียงและมีความน่าเชื่อถือจากบริบทต่างๆระดับหนึ่งว่าข้อมูลนั้นคือข้อมูลล่าสุดที่ปรากฏอยู่
ดังนั้นในวาระที่สถานีรถไฟปัตตานีหรือสถานีโคกโพธิ์ในอดีตมีอายุครบรอบ 100 ปีในปีนี้หากแม้นมีข้อมูลใหม่ที่สามารถยืนยันได้ว่า สถานีปัตตานีหรือสถานีโคกโพธิ์ในอดีตมีการก่อสร้างมาหรือเปิดใช้บริการมาก่อนหน้านี้ ก็จะเป็นข้อมูลที่สามารถนำมาเป็นประเด็นบันทึกเรื่องราวความรู้ไว้ให้กับคนรุ่นหลังได้ต่อไป
ดังนั้นหน้าที่ของพวกเราทุกคนขณะนี้ คือการบันทึกเรื่องราวในอดีตที่ปรากฏหลักฐานในปัจจุบันที่พอหาได้ เพื่อเป็นองค์ความรู้ให้กับคนรุ่นหลังต่อไปในอนาคต
และความรู้ที่เกิดขึ้นนี้ ก็จะเป็นส่วนสำคัญในการกระตุ้น หรือแรงบันดาลใจ เสาะแสวงหาข้อมูลใหม่ๆ ที่อาจจะมีการค้นพบได้ในอนาคต เพื่อจะมาถกเถียงประเด็นและค้นคว้าหาข้อมูลหลักฐานที่มีความใกล้เคียงความเป็นจริงมากขึ้นต่อไป
ไปหากวันนี้พวกเราไม่ทำอะไร ประวัติศาสตร์ที่พอจะย้อนอดีตไปได้บ้างก็จะลืมหายไปกับกาลเวลา และเมื่อเวลาผ่านไปในอนาคต สิ่งเหล่านี้ก็จะไม่เหลือหลักฐานใดให้คนรุ่นหลังได้เสาะแสวงหา ถกเถียงประเด็นข้อมูลความรู้ เพื่อหาข้อยุติในช่วงเวลาที่แท้จริงต่อไปอย่างแน่นอน
ที่สำคัญอย่าลืมว่าประวัติศาสตร์ ไม่ใช่ของคนใดคนหนึ่งที่จะมาเป็นเจ้าข้าวเจ้าของ ประวัติศาสตร์คือ สิ่งที่เป็นของทุกคน ที่จะต้องร่วมกันในการเสาะแสวงหาความจริง ด้วยหลักฐานข้อมูลและเหตุผลกันต่อไปและเมื่อมีข้อมูลใหม่ประวัติศาสตร์ก็สามารถเปลี่ยนแปลงได้เสมอ
#๑๐๐ปีสถานีรถไฟปัตตานี
#ภาพโดย คุณ Sannusee Kariji

[Mongwin]

ดัน'ปัตตานี'ศูนย์การขนส่งทางราง
ข่าวสด (กรอบบ่าย) ฉบับวันที่ 29 ธันวาคม พ.ศ. 2563

ปัตตานี - พล.ร.ต.สมเกียรติ ผลประยูร เลขาธิการศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ กล่าวถึงกิจกรรม 100 ปี สถานีรถไฟปัตตานี ว่าจังหวัดปัตตานี เป็นจังหวัดหนึ่งที่มีเส้นทางรถไฟร่วม 100 ปีแล้ว และเส้นทางรถไฟมีส่วนสำคัญที่ได้สร้างความเจริญให้กับจังหวัดปัตตานี โดยเฉพาะอำเภอโคกโพธิ์ เป็นอำเภอที่มีเส้นทางรถไฟผ่านและเป็นที่ตั้งสถานีรถไฟหลักประจำจังหวัดเดิมชื่อว่า "สถานีโคกโพธิ์" และมาเป็น "สถานีปัตตานี (โคกโพธิ์)" ศอ.บต.ให้ความสำคัญกับการพัฒนาระบบรางของรถไฟในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้อย่างเต็มที่ จะพัฒนาให้จังหวัดปัตตานีเป็นศูนย์กลางขนส่งสินค้าทางรางของจังหวัดชายแดน ภาคใต้ ยังจะพัฒนาให้ "สถานีนาประดู่" เป็นสถานีหลักขนส่งสินค้า ทั้งสินค้าระบบ ตู้คอนเทนเนอร์ ปูนซีเมนต์ และประเภทอื่นๆ

เปิดเส้นทางรถไฟท่องเที่ยวสายวัฒนธรรม "ชุมทางหาดใหญ่ - ปัตตานี - นาประดู่ - วัดช้างให้" เริ่มช่วงเดือนมกราคม

[Wisarut]

[Wisarut]

[Mongwin]

ปี 2460 มีสถานีโคกโพธิ์แล้ว

https://www.facebook.com/100yearstrainpattani/posts/146103477314701

[Nakhonlampang]

[Wisarut]

[Mongwin]

ปัญหาเรื่องวันเปิดสถานีรถไฟ ก็คงคล้าย ๆ กับสถานีรถไฟสงขลาด้วยครับ
https://www.facebook.com/songkhlaline/posts/1099135060100134

ประกาศเปิดเดินรถอย่างเป็นทางการ คือ 1 มกราคม พ.ศ. 2456 (ค.ศ. 1914 นับอย่างปัจจุบันคือ พ.ศ. 2457)

แต่เมื่อวันที่ 19 เมษายน พ.ศ. 2454 (ค.ศ. 1911) พระเจ้าอยู่หัว ร.6 ก็ได้เสด็จโดยทางรถไฟจากสถานีรถไฟสงขลาไปประพาสน้ำน้อยแล้วครับ


ขอบคุณภาพถ่ายเปรียบเทียบโดยคุณ Jeff SRT
ภาพบน ถ่ายในสมัย ร.6 (19 เม.ย. 2454)
ภาพล่าง ถ่ายเมื่อ 27 มิ.ย. 2552
ห่างกัน 98 ปี


ข่าวเสด็จพระราชดำเนิน ประพาสทะเลและเสด็จกลับ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2454/D/165_1.PDF


ประกาศกระทรวงคมนาคม http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2456/D/2218_1.PDF

[Wisarut]