บทความ+Poster: อาคารสถานีรถไฟ มรดกทางสถาปัตยกรรมของไทย

[Wisarut]

ตามที่สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้ดำเนินการจัดการคัดเลือกผลงานอนุรักษ์สถาปัตยกรรมดีเด่น ประจำปี 2566 ของสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุน ส่งเสริมผลงานอนุรักษ์ทางศิลปะและสถาปัตยกรรมที่มีคุณค่า และคุณภาพ และประชาสัมพันธ์ผลงานให้เป็นที่รู้จักต่อสาธารณะ วันนี้จะมาแนะนำผลงานอนุรักษ์ยอดเยี่ยมระดับดี ประเภท ก.งานอนุรักษ์มรดกทางสถาปัตยกรรมและชุมชน
โครงการ พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น “ชุมทางประวัติศาสตร์ ทุ่งสง”
แนวความคิดในการออกแบบโครงการ
พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น “ ชุมทางประวัติศาสตร์ทุ่งสง ” ประกอบด้วยอาคาร 2 หลัง สร้างโดยกรมรถไฟหลวง อาคารหลังที่ 1 เคยเป็นอาคารขนส่งแร่ และสินค้าต่าง ๆ ส่วนอาคารหลังที่ 2 เคยเป็นที่ทำการของ 3 กิจการ คือ ธนาคารสยามกัมมาจล สาขาทุ่งสง (เปิดทำการในพุทธศักราช 2463 ) ห้างยิบอินซอย และห้างบั้นทินหลำ เมื่อพุทธศักราช 2475 มี การเปลี่ยนแปลงการปกครอง เกิดภาวะเศรษฐกิจตกตำ ประกอบกับกรมรถไฟหลวงได้ ขยายการเดินรถไปถึงอำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา และเชื่อมต่อไปยังประเทศมาเลเซีย ส่งผลให้ธุรกิจการค้าหลายอย่างในอำเภอทุ่งสงลดลงจนไม่ คุ้มค่าต่อการดำเนินงานคณะกรรมการใหญ่ ของธนาคารจึงมี มติปิดสาขาทุ่งสงลง รวมเวลาดำเนินกิจการ 12 ปี หลังจากนั้นกิจการต่าง ๆ ที่ เคยเช่าอาคารทั้ง 2 หลังก็ทยอยปิดตัวลงจนไม่มีการใช้งานอาคารและอยู่ ในสภาพทรุดโทรม ในที่สุดเทศบาลเมืองทุ่งสงได้เล็งเห็นถึงความสำคัญในด้านประวัติศาสตร์ และสถาปัตยกรรมของอาคารจึงทำการเช่าอาคารจากการรถไฟแห่งประเทศไทย และเริ่มการปรับปรุงฟื้นฟูอาคารในพุทธศักราช 2651 จนแล้วเสร็จในพุทธศักราช 2563
พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น “ชุมทางประวัติศาสตร์ทุ่งสง” ทั้ง 2 หลังเป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็ก 2 ชั้น ผนังอาคารก่ออิฐถือปูนโครงสร้างพื้นชั้นล่างเป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก โครงสร้างพื้นชั้นบนเป็นไม้ โครงสร้างหลังคาเป็นไม้ หลังคาทรงปั้นหยาผสมทรงจั่ว มุงด้วยกระเบื้องว่าวซีเมนต์ ด้านหน้าอาคารเป็นชายคาระเบียงทางเดินยาวขนานไปกับตัวอาคาร ยกพื้นสูง 1 เมตร มีช่อระบายอากาศใต้พื้นทุกช่วงเสา ด้านหลังเป็นชานชาลาคอนกรีตเสริมเหล็ก อาคารหลังที่ 1 ผังพื้นเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้าง 8.95 เมตร ยาว 20.10 เมตร พื้นที่ อาคารชั้นล่างจัดแสดงสินค้าและจำหน่ายสินค้าของที่ ระลึกชั้นบนเป็นส่วนการเรียนรู้เรื่อการพัฒนาวัฒนธรรมชุ มชนและฟื้นฟูวัฒนธรรมประเพณีและการสร้างวัฒนธรรมใหม่ เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจในพื้นที่ อาคารหลังที่ 2 ผังพื้นเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้าง 8.95 เมตร ยาว 36.85 เมตร พื้นที่ อาคารชั้นล่างประกอบด้วยห้องสมุด ห้องแสดงศิลปะ และห้องจัดแสดงนิทรรศการ พร้อมจัดแสดงตู้นิรภัยเก่าแก่ ของธนาคารสยามกัมมาจล ชั้นบนเป็นห้องจัดแสดงนิทรรการ
พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น “ชุมทางประวัติศาสตร์ ทุ่งสง” ได้รับการปรับปรุงฟื้นฟู ตามหลักวิชาการตั้งแต่ การสำรวจรวบรวมข้อมูล การจัดทำแผนอนุรักษ์ การทำงานตามแผนที่ได้ วางไว้ และการจัดตั้งหน่วยงานสำหรับบริหารจัดการโครงการ ทำให้ สามารถรักษาคุณค่าด้านสถาปัตยกรรม และด้านประวัติ ศาสตร์ ของเมื องที่ เกี่ยวพันกับกิจการรถไฟเอาไว้ได้ นอกจากนี้ยังเปิดโอกาสให้ผู้คนที่สนใจได้เข้ามาศึกษาหาความรู้ และทำกิจกรรมต่าง ๆ ถือเป็นการรักษามรดกทางวัฒนธรรมที่มี คุณค่าของท้องถิ่นได้ อย่างน่าชื่นชม
PROJECT DATA
ที่ตั้ง เลขที่ 365 ถนนรถไฟ 2 ตำบลปากแพรก อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรี ธรรมราช
สถาปนิ ก | ผู้ ออกแบบ ไม่ปรากฏชื่อผู้ออกแบบ
สถาปนิกอนุรักษ์ นายสรพัชญ สิริสิงห์ นางสาวยุพา ประทุมชาติ และนางสาวสิรินาถ กลิ่นภักดี
ผู้ครอบครอง การรถไฟแห่งประเทศไทย บริหารจัดการโดย เทศบาลเมืองทุ่งสง
ปีที่สร้าง ก่อนพุทธศักราช 2463
https://www.facebook.com/asafanpage/posts/724017979530143

[Wisarut]

ประวัติศาสตร์รถไฟไทย รักษาไว้ อย่าให้ตกราง
HIGHLIGHTS
ประชาชนและภาครัฐในหลายประเทศทั่วโลกล้วนภูมิใจกับมรดกทางสถาปัตยกรรมประเภทสถานีรถไฟในประเทศ พร้อมที่จะสละเวลา เงินทุน และแรงกายเพื่ออนุรักษ์สิ่งปลูกสร้างเก่าแก่เหล่านี้ เพราะเล็งเห็นถึงคุณค่าของความเป็นทรัพย์สินสาธารณะที่ช่วยสร้างเอกลักษณ์
ถึงแม้สิ่งปลูกสร้างเหล่านี้จะมีคุณค่า แต่ รฟท. ไม่มีการจัดสรรงบประมาณเพื่อการอนุรักษ์แหล่งมรดก อีกทั้งยังไม่มีหลักการอนุรักษ์อาคารทรงคุณค่าของตัวเอง ไม่มีนักอนุรักษ์ ผู้เชี่ยวชาญ และแนวทางปฏิบัติ ไม่มีทะเบียนสิ่งปลูกสร้างโบราณ
การอนุรักษ์อาคารทรงคุณค่าสามารถนำมารวมอยู่ในแผนพัฒนาทางการเงินได้เช่นกัน เพื่อป้องกันไม่ให้ผลประโยชน์ไปตกอยู่กับกลุ่มทุนใหญ่แต่เพียงผู้เดียว
การอนุรักษ์พื้นที่ทรงคุณค่ามีส่วนในการเพิ่มความมั่นคงทางเศรษฐกิจ และพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนต่างๆ เป็นแหล่งมรดกที่ช่วยเสริมสร้างความภูมิใจของส่วนรวม พัฒนาการท่องเที่ยว การเรียนรู้ และคุณภาพชีวิต

https://thestandard.co/thai-railway-history/