สถานีแม่น้ำ

[black_express]

เมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมา ก่อนไปรวมพลส่งทีมงานตามรอยเส้นทางสายคีรีมันจาโร เอ๊ย !! ม่ายช่าย คีรีรัฐนิคม ในตอนเย็น

ทางผมและทีมงานเล็กๆ ประกอบด้วยคุณนุชิต หนุ่มเจฟ และป๋าต๊อบ เจ้าถิ่น ถือโอกาสช่วงบ่ายต้นๆ ไปเยี่ยมสถานีแม่น้ำ กันสักหน่อย...



สำหรับสถานีแม่น้ำ เป็นสถานีเฉพาะขบวนรถสินค้าครับ แต่เปิดให้จองตั๋วโดยสารล่วงหน้าเช่นเดียวกับสถานีทั่วไป น้อยคนที่จะได้พบเห็น ซึ่งการรถไฟฯ มีสถานีรถไฟลักษณะนี้อีก 3 แห่ง คือ สถานีแหลมฉบัง , สถานีบ้านฉาง และก็ สถานีมาบตาพุด

สถานีแม่น้ำ เป็นสถานีชั้น 1 ห่างจากสถานีกรุงเทพ ระยะทาง 9.87 กม. และสถานีมักกะสัน ระยะทาง 4.70 กม. มีย่านสถานี และใช้ระบบประแจกลหมู่ชนิดบังคับด้วยเครื่องกลไฟฟ้าสัมพันธ์ หรือสายลวด กับสัญญาณไฟสี ก.3 ตัวอาคารสถานีตั้งอยู่ริมถนนเชื้อเพลิง ซึ่งตัดผ่านระหว่างตัวสถานีกับย่านสถานี อยู่ในพื้นที่แขวงช่องนนทรี เขตยานนาวา

แต่สถานีแม่น้ำ ยังมีความแปลกยิ่งกว่านี้อีก ตรงที่ว่า มีถนนเชื้อเพลิง คั่นกลางระหว่างอาคาร กับย่านสถานี ทำให้ไม่มีชานชาลาและป้ายประเพณี เหมือนสถานีทั่วไป

เห็นไหมครับ เริ่มต้นก็แปลกแล้วล่ะ



ย่านสถานีแม่น้ำ มองจากด้านเหนือ ครับ ย่านสถานีจะมีอยู่ 4 ราง ด้วยกันครับ มีแปลกๆ อีก ตรงที่เสาโคมไฟส่องสว่างบริเวณย่าน นั้น recycle มาจากโครงเสาหางปลาเดิม นับว่า ใช้ประโยชน์สุดคุ้มเลยล่ะ

ขอเพิ่มเติม ความเป็นมาของเส้นทางสายแม่น้ำ สักนิดหน่อยครับ

คัดมาจากหนังสือ " รถจักร และรถพ่วงประวัติศาสตร์ การรถไฟแห่งประเทศไทย "

เนื่องมาจากบริเวณสถานีกรุงเทพ คับแคบ ไม่สะดวกในการรับส่งสินค้า ที่นับวันจะเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งสินค้าที่จะส่งออกไปต่างประเทศ หรือสั่งซื้อจากต่างประเทศ โดยทางเรือเดินทะเล ดังนั้น เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ผู้ใช้บริการ และการขนส่งวัสดุสิ่งของที่สั่งซื้อจากต่างประเทศของกรมรถไฟหลวง เอง จึงได้สร้างทางรถไฟแยกจากสถานีมักกะสัน ในทางสายตะวันออกไปยังริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา บริเวณท่าเรือคลองเตย เป็นระยะทางยาวประมาณ 5 กิโลเมตรเศษ

ทางสายนี้ก่อสร้างแล้วเสร็จและเริ่มเปิดการเดินรถได้ เมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2452 ในตอนแรกนั้นเป็นทางขนาดกว้าง 1.435 เมตร ต่อมา ได้แปลงขนาดเป็น 1.000 เมตร
..........................



ด้านเหนือย่านสถานี ถัดจากหอสัญญาณ มีทางแยกออกด้านซ้ายอาคารหอสัญญาณ ออกไป ตัดทางเข้าท่าเรือคลองเตย แล้วขนานกับถนนเกษมราษฎร์ ผ่านสะพาน คสล.รูปโค้ง ช่วงเดียว ( เหมือนสะพานทาชมภู เปี๊ยบ...) ข้ามคลองพระโขนง ไปยังที่หยุดรถท่าเรือใหม่ ซึ่งเป็นบริเวณท่าเรือส่วนที่ขยายเพิ่มเติมสำหรับสินค้าบรรจุตู้ container ที่ กม.14.00 และสุดปลายทางที่โรงกลั่นน้ำมันบางจาก ที่ กม.22.00

แต่ทางแยกเข้าสู่บริเวณหน้าท่าเรือคลองเตย ตามภาพถ่ายเก่าๆ ได้เลิกใช้งานแล้ว...



ย่านสถานีแม่น้ำ มองจากทางด้านใต้ครับ



สำหรับย่านสถานีแม่น้ำ ยังเป็นเส้นกั้นระหว่างเขต ยานนาวา ด้านตะวันตก กับเขตคลองเตย ด้านตะวันออก



แถมด้วยซีกเหนือย่านสถานีฝั่งตะวันตก ยังเป็นจุดแบ่งพื้นที่ระหว่างเขตสาทร และเขตยานนาวา อีกด้วยครับ



เลยด้านใต้ย่านสถานี ทางรถไฟจะผ่านที่ทำการพนักงานตรวจรถสถานีแม่น้ำ ไปยังคลังน้ำมันเชื้อเพลิง ( เชลล์ ? ) ที่ปากคลองช่องนนทรี



แต่ปัจจุบัน ได้เลิกใช้งานคลังน้ำมันแห่งดังกล่าวแล้ว รางหลีกช่วงดังกล่าว เป็นที่จอดรถ และซ่อมบำรุงทำสี บทค.ซึ่งมีอยู่หลายคัน



เจอ บทค.คันนี้เข้า ดูจากแผ่น nameplate ระบุผู้สร้าง ชื่อบริษัท Fuji Car Manufacturing Company Limited แห่งประเทศญี่ปุ่น คาดว่า สั่งซื้อเข้ามาใช้งานก่อนที่ โรงงานมักกะสัน ผลิตเอง



ดูจากแคร่สิครับ เป็นแคร่แบบใช้แหนบพนมด้วยสิ ต้องรอผู้สันทัดกรณีมาอธิบาย



ระหว่างกลุ่มรถ บทค.ทั้งเก่า - ทำสีใหม่ นั้น เจอขาใหญ่ประจำย่าน GE 4015 รู้สึกว่าจะประจำการที่นี่ จนเกือบจะเป็นการถาวรด้วยกระมัง ? พอดีป๋าต๊อบได้ข่าวจากเจ้าหน้าที่ว่า ช่วงบ่าย จะมีการยกตู้ container บริเวณหลังย่านท่าเรือคลองเตย หันมาถามว่า สนใจใคร่ดูไหม ?

โถ...ถามมาได้ ? ดังนั้น ทีมงานเลยมีกำหนดนัดพบกับเจ้าหน้าที่ ดูการขนตู้ container บริเวณหลังย่านท่าเรือคลองเตย ริมถนนเกษมราษฎร์นี่เองครับ

[black_express]

ออกจากย่านสถานีแม่น้ำ ผ่านถนนพระรามที่ 4 บริเวณหน้าทางเข้าท่าเรือคลองเตย เฉียดชุมชนแออัดที่ใหญ่ที่สุดในประเทศ ไปตามถนนเกษมราษฎร์ ก่อนถึงสะพานข้ามคลองพระโขนง เพียงเล็กน้อย



เจอแล้วครับ ขบวนรถขนตู้ container มาจอดที่รางหลีก รอรถเครนของการท่าเรือแห่งประเทศไทย ยกลงเข้าเก็บบริเวณลานกองในบริเวณท่าเรือ รอขึ้นเรือต่อไป



เที่ยวนี้ มีเพียง 3 ตู้เอง ป๋าต๊อบบอกว่า มากสุด มีขบวน บทต. 15 คัน โยกกันผลัดเข้ารางหลีกเป็นที่สนุกสนาน เพราะมีช่องเปิดให้รถเครนเข้ามายก คราวละตู้เดียวเท่านั้น อ้อ...ช่องนี้เป็นช่องขนถ่ายตู้ container ประเภทเปิดช่องริมรั้ว เพื่อขนถ่ายตามภารกิจ

ยังไม่ถึงที่หยุดรถท่าเรือใหม่นะครับ ซึ่งอยู่บริเวณเครนยักษ์ที่เห็นไกลๆ นั่นแหละ



ระหว่างรอ ผมเดินไปยังสะพาน คสล. รูปโค้ง ที่เหลือเพียงแห่งเดียวในกรุงเทพมหานคร ไปดูให้ใกล้ๆ ตาสักหน่อย เป็นสิ่งที่แปลกตามาก ในคราวแรกที่เห็นจากภาพถ่าย ยังนึกว่า เป็นสะพานเดิมที่ใช้งานบนทางรถไฟสายปากน้ำ แต่ทว่า...ไม่ใช่ครับ ของ รฟท.แท้ๆ เลย



ดูจากแผนที่ ลำคลองที่สะพานแห่งนี้ข้ามผ่าน คือ คลองพระโขนง เพราะมีที่ตั้งวัดมหาบุศย์ อันมีชื่อเสียงโด่งดัง ของแม่นาคพระโขนง ตั้งอยู่ภายในคลองด้วย

ผมเลยนึกภาพต่อเนื่อง สมัยยังเล็กๆ ขึ้นรถเมล์ขาวสาย 71 ( พระโขนง - วัดโพธิ์ ) ไปเยี่ยมน้าที่ย่านพระโขนง ข้ามสะพาน คสล.รูปแบบเดียวกันนี้ ข้ามคลองพระโขนง ก่อนที่บริษัท อิตาเลียน - ไทย ได้รับเหมาก่อสร้าง ขยายถนนสุขุมวิท ออกไปบรรจบกับถนนสาย บางนา - ตราด ( สุดระยะที่ชลบุรี ) จำเป็นต้องรื้อสะพานเดิมทิ้ง เพราะผิวจราจรคับแคบ มีเพียง 2 ช่องทาง เท่านั้น

รื้อแบบใดก็ไม่ทราบ สะพานพังทับคนงานจมคลองพระโขนง ตายไปหลายคน เพราะดันไปทุบตรงโครงที่กลางโค้งซึ่งรับน้ำหนักตัวสะพานพอดี ขึ้นเป็นข่าวหน้าหนึ่งไปหลายวัน

ได้ยินเสียงรถเครนแล่นเข้ามาประจำที่แล้วครับ เลยไม่ได้เดินข้ามสะพานนี้สมความตั้งใจ...



เพิ่งเห็นรถเครนตัวจริงกันจะๆ ตอนนี้เอง ชื่อสวยด้วยสิ Terex

[black_express]

มาคราวนี้ ผมเลยได้รูปมาแก้ปุจฉาของสมาชิกบางรายที่สงสัยว่า ทำอย่างไร? ถึงป้องกันไม่ให้ตู้ container ที่บรรทุกบน บทต. รวมถึงรถหางพ่วงที่วิ่งตามถนน ร่วงลงมาด้วยสิครับ



คำตอบอยู่ตรงนี้เอง นอกจากขอบ บทต.จะมีปุ่มเตี้ยๆ สวมรูสลักด้านขอบตู้สี่มุมด้านล่างแล้ว ยังมีสลักพร้อมแกนล็อก รอสวมคล้องตรงขอบตู้อีกด้วยครับ รูปนี้ ปลดสลักออกแล้ว เพื่ออำนวยความสะดวกในการยกตู้ container โดยไม่ให้ บทต.ติดไปด้วย



ผมขอให้พี่เจ้าหน้าที่ของการรถไฟฯ ลองสาธิตการคล้องสลักให้ดู ดังภาพเปรียบเทียบ แต่การปฏิบัติจริง ต้องพกค้อนติดไปด้วย เพื่อตอกแกนล็อกสลักให้หลุดออกจากรูที่สวมครับ เพราะบางครั้ง แกนล็อกสลักอาจติดแน่น เมื่อตู้ container ขยับ ในช่วงการเดินทาง





และแล้ว เจ้าTerex ก็เริ่มยกตู้ container คนขับนี่ มือฉมังมากครับ สวมลงขอบตู้ครั้งเดียวอยู่.. พอเข้าที่ปั๊บ.. สลักหมุนเข้าล็อก ยกไปวางที่ลานกองข้างๆ นั่นเอง สอดคล้องกับรถจักร ดันขบวนรถเข้ารับช่วงที่รอยกตู้เป็นระยะๆ



ไม่ยกออกไปเปล่าๆ นาครับ แถมให้มาอีก 5 ตู้ จากรถลำเลียงที่พ่วงมารออยู่ ลงจากด้านหลังไปด้านหน้า บทต. เตรียมทำขบวนไปส่งลูกค้าต่อไป

ตอนนี้ เริ่มรู้แล้วล่ะครับว่า รถเครนเจ้านี้ ขาใหญ่จริงๆ รถราที่ผ่านไปมาต้องหยุดรอหมด ถ้ารถพ่วงจอดไม่เข้าที่ มีเสียงลอดออกมาจากลำโพงของรถเครนดังไปทั้งย่าน ให้ขยับไปมาอีกด้วยสิ



เมื่อวางตู้ container เรียบร้อยแล้ว คราวนี้ ทางเจ้าหน้าที่การรถไฟฯ ก็เดินไล่ใส่สลักยึดตู้ สวมแกนล็อกกำกับ จนครบทุกด้านล่ะครับ



เมื่อครบถ้วนตามขบวนการแล้ว ประตูริมรั้วด้านท่าเรือ ก็เลื่อนปิด รถจักร GE ก็เริ่มเคลื่อนขบวนนำตู้ container ไปที่ย่านสถานีแม่น้ำ รอทำขบวนส่งลูกค้าต่อไป

ป๋าต๊อบ บอกว่า จะมีขบวนขนน้ำมันดิบจากบึงพระ ผ่านสถานีแม่น้ำ ไปส่งที่โรงกลั่นน้ำมันบางจาก ราวๆ ห้าทุ่ม อยากดูอีกไหม ?

ง่า...ไม่ขอรับคำชวนล่ะครับ เดี๋ยวถูกจี้เหลือแต่ตัวเปล่าๆ

ไปนั่งหาเบียร์เย็นๆ ดื่มรอส่งทีมงานไปคีรีรัฐนิคม ที่ย่านสถานีสามเสน ดีกว่ากันแยะ

เห็นด้วยไหมครับ ?

[palm_gea]

เยี่ยมเลยครับ เคยได้ดูภาพแค่บางส่วน แต่วันนี้ได้ดูแบบเต็มๆ เด็กภูธรอย่างผม แค่ได้ดูภาพเฉยๆ ก็อิ่มอกอิ่มใจแล้ว
_________________

[Anan124]

นับได้ว่าเป็นครั้งแรกที่เคยเห็นว่าเขาทำการขนถ่ายกันยังไง ... นับถือครับ

ปล. แต่จะว่าไปแล้ว ผมก็ไม่เคยเห็นขบวนรถน้ำมันเข้าไปคลังน้ำมันเลยนะครับ...
_________________

[tongchit]

นำภาพเดียวกับของพี่ตึ๋งมาให้ดูครับ ประแจจมดินไปแล้วไม่รู้ว่าเมื่อไหร่จะใช้งานอีก คิดว่าคงอีกนานหรือไม่ก็เลิกใช้ไปแล้ว



ดูกันด้านหน้าของสถานีแม่น้ำกันอีกภาพนึงครับ

[khainooi]

แปลกดี ทำไมจึงเป็นเช่นนี้ครับ น่าจะมีรถโดยสารบ้างนะครับ การรถไฟ มีเหตุผลอะไร จึงให้มีแต่รถสินค้าครับ

[black_express]

หลายๆ เส้นทาง ไม่จำเป็นต้องมีขบวนรถโดยสารเสมอไปครับ อย่างเช่น

ทางรถไฟสายมักกะสัน - แม่น้ำ บริการเฉพาะขบวนรถสินค้าไปยังท่าเรือคลองเตย คลังน้ำมันช่องนนทรี และโรงกลั่นน้ำมันบางจาก เคยมีขบวนรถโดยสารให้บริการช่วงน้ำท่วมใหญ่กรุงเทพฯ เมื่อปี พ.ศ.2518 - 19 แต่เป็นการเฉพาะคราวเท่านั้น

ทางรถไฟสาย ชท.ศรีราชา - แหลมฉะบัง ที่ให้บริการขบวนรถสินค้าไปยังท่าเรือพาณิชย์แหลมฉะบัง ปลายทางอยู่ในเขตท่าเรือ ไม่สะดวกต่อการให้บริการขบวนรถโดยสาร แต่เคยมีช่วงหนึ่ง ที่มีขบวนรถจัดเฉพาะนำผู้โดยสารไปชมงานแสดงสินค้า world trade ภายในบริเวณนิคมอุตสาหกรรมแหลมฉะบัง

ทางรถไฟสาย ชท.เขาชีจรรย์ - ท่าเรือพาณิชย์สัตหีบ ปลายทางอยู่ในเขตฐานทัพเรือสัตหีบ ( เขตทหาร ห้ามเข้า ) แต่เคยมีขบวนรถโดยสารจัดเฉพาะนำคณะลูกเสือโลกเดินทางมาเข้าค่ายฯ ตรงที่หยุดรถ แจมโบรี

ทางรถไฟสาย ชท.เขาชีจรรย์ - มาบตาพุด ให้บริการขบวนรถสินค้าไปยังนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด แต่อนาคตข้างหน้า หากก่อสร้างขยายปลายทางไปถึงตัวจังหวัดระยอง อาจเปิดเดินขบวนรถโดยสารก็ได้

[CENTENNIAL]

ผมล่ะหวั่นเกรงว่าในอนาคตอันไกลนี้ เส้นทางบางเส้นทางที่ปัจจุบันมีขบวนรถโดยสารธรรมดา หรือขบวนรถเร็วเชิงพาณิชย์ที่แล่นอยู่ อาจถูกยุบให้เหลือแต่ให้ขบวนรถสินค้า และขบวนรถโดยสารด่วนพิเศษที่มีแต่รถนอน และรถนั่งปรับอากาศอย่างเดียวได้แล่นนะครับ

เห็นว่า ขบวนรถสินค้านั้น สร้างตอบแทนดีกว่า ขบวนรถโดยสาร

คงต้องรบกวนให้เฮียวิซซี่ มาแจกแจงคร่าวๆ ซักหน่อยครับว่า การแล่นรถสินค้า 1 เที่ยว บรรทุกเต็มหน่วยพอดี ในเส้นทางเดียวกันกับรถขบวนรถเร็วเชิงพาณิชย์โดยสารของบ้านเรา 1 ขบวน ผู้โดยสารประมาณ 75% ของที่นั่ง (เฉลี่ยๆเพราะรถจะเต็มเป็นบางวันเท่านั้น)

แบบไหนจะได้ผลตอบแทนมากน้อยกว่ากันเพียงใด

[black_express]

มันเป็นทางอยู่รอดขององค์กรล่ะครับ คุณเอ็ม เมื่อติดเงื่อนไขเหล็กจากรัฐบาล ขึ้นค่าโดยสารตามข้อเท็จจริงไม่ได้ ก็ต้องหาเหตุยุบขบวน ทำรถสินค้าซึ่งทำเงินมากกว่า