การเสด็จประพาสทางรถไฟ สมัย ร. ๖

[Wisarut]

[rodfaithai]

ขอบคุณครับ

[Wisarut]

[rodfaithai]

ขอบคุณครับ

เดิมผมสงสัยว่าที่เสด็จทางเรือเพราะทางรถไฟสร้างยังไม่เสร็จ
ต่อมาพอรู้ว่าทางรถไฟเสร็จแล้วก็นึกต่อไปว่าไม่มีรถพระที่นั่ง
ต่อมาพอรู้ว่า ร.6 ก็เคยเสด็จทางรถไฟด้วย แสดงว่ามีรถไฟพระที่นั่งแล้ว

เอ
แล้วทำไม ตอนเสด็จมาทอดพระเนตรสุริยุปราคา มาทางชลมารค น้อ

ทั้งๆ ที่ จุดที่ตั้งสถานีดู ก็ใกล้กับสถานีรถไฟ

ห้องวิจริตรวาทการ นี่อยู่ที่ไหนครับ หอสมุดแห่งชาติ

เอกสารเค้าน่าจะยังอยูมั๊งครับ่ แต่จะย้ายไปไว้ที่ไหน

[black_express]

ขอสันนิษฐานว่าเป็นพระราชประสงค์พักผ่อนส่วนพระองค์ช่วงเสด็จฯ ด้วยกระมัง ?

เพราะทรงเสด็จฯ โดยรถไฟพระที่นั่งซึ่ง รฟล.จัดถวาย ช่วงกรุงเทพฯ - หัวหิน เป็นประจำอยู่แล้ว

[Wisarut]

[rodfaithai]

ขออภัยครับ

[Wisarut]

คุณมิ้ง

ผมขอแนะว่าให้ย้ายส่วนสุริยุปราคา ที่โคกโพธิ์ และ ที่ตัวเมืองปัตตานี ไปไว้ที่ จดหมายเหตุพระราชกิจรายวันใน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่นี่นะครับ
http://portal.rotfaithai.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&p=17442#17442

ที่กำชับให้ทำเช่นนั้นก็เพราะ จะได้เรียงเข้าหมวดหมู่ได้สะดวกนะครับ

Article นี้ขอสงวนไว้สำหรับ ร.6 นะครับ

ส่วนกรณี สุริยคราส ที่โคกโพธิ์ นั้น น่าเปรียบเทียบกับจดหมายเหตุพระราชกิจรายวันที่ ราชเลขาธิการได้บันทึกไว้ นะ

[Wisarut]

รายวันเสด็จพระราชดำเนินแรมหัวเมืองพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๕๓ ถึง พ.ศ. ๒๔๖๘
เก็บความจาก มานวสาร ปีที่ 14 ฉบับที่ 12 (ธันวาคม 2534) - ปีที่ 15 ฉบับที่ 4 (เมษายน 2535)

๒๘ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๓ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชวังบางปะอิน ด้วยรถไฟพิเศษ โดยเสด็จขึ้นที่หัวลำโพง (ปัจจุบันคือบริเวณหลัง ตึก รฟท. สำนักงานใหญ่) รถไฟหยุดที่เชียงรากน้อยเพื่อให้ปลัดทูลฉลองมณฑลกรุงเก่า และ ผู้บัญชาการกองพลทหารบกราบที่ 3 เข้าเฝ้าในฐานะที่ผ่านแดนจากมณฑลกรุงเทพ เข้ามณฑลกรุงเก่า

เมื่อถึง บางปะอิน พระองค์ได้ เฉลิมพระราชมณเฑียร บวงสรวงเทวรูปพระเจ้าปราสาททอง สังเวยพระป้าย สังเวยอดีตมหาราชกรุงเก่า ทรงรับเครื่องยศผู้บังคับการพิเศษทหารบกราบ ที่ ๑๓ (กรุงเก่า) ซึ่งเป็นพิธีรีตรอง ทำให้พระองค์ทรงเหน้ดเหนื่อย และ รู้สึกเบื่อหน่าย
ไม่เหมือนคราวที่เสด็จประทับแรมพระราชวังสนามจันทร์

๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๕๓ เสด็จพระราชดำเนินจากกรุงเก่ากลับพระนครโดยทางรถไฟ รวม ๔ วัน

ที่น่าประหลาดใจก็คือ การเสด็จพระราชดำเนินเป็นการส่วนพระองค์ยังพระราชวังสนามจันทร์ เมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2453 กลับไม่มีการบันทึกไว้ ในมานวสาร

[Wisarut]

วันอาทิตย์ที่ ๒๒ เมษายน ๒๔๖๖

วันนี้ออกได้ออกมาหาดเจ้าสำราญ รถไฟพิเษศษออกจากสถานีบางกอกน้อย ๑ นาฬิกา ล.ท. (๑๓.๐๐ น.) แวะที่นครปฐมเพื่อจุดเทียนส่งขึ้นไปนมัสการพระปฐมเจดีย์ และ รับกระเช้าผลไม้และน้ำเลี้ยงของเทศา[ภิบาลมณฑลนครชัยศรี] แล้วใช้จักรต่อไปถึงราชบุรีบ่าย ๓ นาฬิกา (๑๕.๐๐ น.) ลงกินกลางวันที่สถานี บ่าย ๔ นาฬิกาเศษขึ้นรถไฟ ใช้จักรจากราชบุรีต่อมาถึงสถานีพระรามราชนิเวศน์และขึ้นรถยนตร์จากที่นั้นมายังหาดเจ้าสำราญ

ในเวลาเดินทางร้อนจัด ต้องนั่งข้างหน้าต่างรถเพื่อให้ลมพัดถูก หาไม่หายใจไม่ออกแต่พอขึ้รถยนตร์ขับออกจากสถานีพระรามราชนิเวศน์ก็ได้ลมเย็นตลอดทางและที่หาดเจ้าสำราญลมพัดแรงเข้าฝั่งเย็นสบายชื่นใจ รู้สึกหายเหนื่อยทีเดียว

//----------------------------------------------------------------------------

วันเสาร์ที่ ๑๒ พฤษภาคม ๒๔๖๖

หนังสือเรื่อง "นารายณ์สิบปาง" ซึ่ได้ลงมือเขียนคำนำแต่วันที่ ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๔๖๕ แต่งลิลิตจบเมื่อวัน[อาทิตย์]ที่ ๖ พฤษภาคม ศกนี้ และ ได้ทำ อภิธานท้ายเรื่องต่อมาจนวันนี้ เป็นอันจบบริบูรณ์
//---------------------------------------------------------------------------
วันพฤหัสบดีที่ ๑๗ พฤษภาคม ๒๔๖๖

พระสุจริตสุดา (เปรื่อง สุจริตกุล - พระชายาในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว)

วันนี้เปรื่องได้มาจากกรุงเทพ ฯ โดยทางรถไฟซึ่งถึงเพชรบุรีเวลา ๑๑ นาฬิกาและมาถึงที่หาดเจ้าสำราญเวลาจวนบ่าย ๑ นาฬิกา ได้ทราบว่าถนนระหว่างเพชรบุรีกับที่นี่ในเวลานี้เป็นแต่เพียงพอใช้ได้เท่านั้น รถมายังโคลงเคลงมาก

//-------------------------------------------------
วันเสาร์ที่ ๑๙ พฤษภาคม ๒๔๖๖


มีความสลดใจเป็นอันมากที่ต้องจดลงในที่นี้ว่า พระเจ้าพี่ยาเธอกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ได้สิ้นพระชนม์เสียที่ตำบลหาดรี (ปัจจุบันคือหาดทรายรี) ปากน้ำชุมพร เมื่อเวลา ๑๑ นาฬิกาก่อนเที่ยงวันนี้ ข่าวนี้ได้รับในเวลาดึก ... ตำบลหาดรีนี้ได้ทราบจากพระยาเวียงใน (ซึ่งเคยเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดชุมพร) ว่า เป็นที่มีไข้ป่าชุกชุม และ ในเดือน ๖ เดือน ๗ ไม่มีใครอยู่ได้โดยปลอดไข้

กรมชุมพรประสูติ ณ วันที่ ๑๙ ธันวาคม (ปีมะโรง) พ.ศ. ๒๔๒๓ ฉะนั้นมีพระชนม์ได้ ๔๒ ปี กับ ๕ เดือน และเพราะได้เป็นเพื่อนกันมาแต่เล็ก เราจึ่งรู้สึกเสียดายและใจหายมาก

//-----------------------------------------------
วันจันทร์ที่ ๒๑ พฤษภาคม ๒๔๖๖


เช้า ๑๐ นาฬิกากึ่งออกจาก ค่ายหลวงหาดเจ้าสำราญโดยรถยนตร์ไปยังสถานีรามราชนิเวศน์ ถนนที่ไปตอนกลางๆ ทางเปนหล่ม รถฟัดเอาแทบจุก!

ขึ้นรถไฟที่สถานีพระรามราชนิเวศน์ แล้วรถไฟออกเดินทาง ๑๑.๓๐ ถึงสถานีบางควาย (ห้วยทรายเหนือ) เวลา ๑๒.๓๐ น. จากสถานีบางควาย ขึ้นเก้าอี้หามไประยะทาง ๓๖ เส้น (๑.๔๔ กิโลเมตร) ถึงหาดตำบลบางกรา ซึ่งเจ้าพระยายมราชและเทศา (ภิบาลมณฑลราชบุรี) ได้เลือกไว้จะให้แทนที่พักชายทะเลแทนหาดเจ้าสำราญ


พระราชนิเวศน์มฤคทายวัน ณ ค่ายพระรามหก หาดตำบลบางกรา อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี
(ภาพจาก หมูหิน)

ที่[ตำบลบางกรา]นี้หาดทรายขาวและแน่น คลื่นไม่แรงเท่าที่หาดเจ้าสำราญ และเขาว่าลมมีเสมอไม่ใคร่ขาด จากที่นั้นเห็นหัวหินทางใต้และชะอำทางเหนือ แต่ดีกว่าทั้ง ๒ แห่ง และเทศา(ภิบาลมณฑลราชบุรี) ได้ กันทีไว้ใหญ่โต นอกจากชายทะเลแล้ว จะกันออกไปทางป่าถึงแนวเขาลูกช้าง เขาสามพระยา และ เขาเสวยกะปิซึ่งจะได้เป็นที่เที่ยวเล่นได้ด้วย ข้อสำคัญคือ ถ้าไปอยู่ที่ใหม่ นี้เมื่อถึงเป็นถึงทีเดียวผิดกับที่หาดเจ้าสำราญ ซึ่งต้องเดนทางจากสถานีรถไฟออกไปอีก ต้ง ๔๐๐ เส้นเศษ (๑๖ กิโลเมตร)

เวลาบ่าย ๔ นาฬิกา กลับขึ้นรถไฟยังสถานีพระรามราชนิเวศน์ และ ถึงหาดเจ้าสำราญ จวน ๖ นาฬิกา อากาศเผอิญโปร่งตลอด

วันพุธที่ ๒๓ พฤษภาคม ๒๔๖๖
เจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์รายงานเรื่องการพระศพ กรมหลวงชุมพรว่า นายแพทย์ประจำพระองค์กรมหลวงชุมพร พบว่า พระองค์เริ่มประชวรด้วยไข้ แล้วตามด้วย อาการกระดิกพระกรไม่ได้ คล้ายจะเป็นโรคไข้นกอีแอ่น เมื่อสิ้นพระชนม์มีเมล็ด ที่พระทรวงสองข้างข้างละเมล็ด หม่อมเจ้าถาวรได้รายงานเจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์ว่า กรมหลวงชุมพร มีพระอาการไม่ดีอยู่แล้วคือมีพระโลหิตน้อยและพระเส้นประสาทพิการ ทำให้เมื่อกระทบโรคอะไรคงต้องถึงสิ้นพระชนม์ทั้งนั้น

วันพฤหัสบดีที่ที่ ๒๔ พฤษภาคม ๒๔๖๖
ตั้งแต่กรมหลวงชุมพร ได้สิ้นพระชนม์ลง เราได้ใคร่ครวญดูถึงผู้ที่จะเป็นผู้บังคับบัญชาในกระทรวงทหารเรือ ต่อไป นึกดูภายในกระทรวงนั้นเองก็แลไม่เห็นผู้ใดจะเหมาะสมเสียเลย ผู้ใหญ่ที่อยู่ คือ กรมขุนสิงหวิกรมเรียงไกร พระยามหาโยธา หม่อมเจ้าตุ้ม ลองพิเคราะห์ดูภายนอกกระทรวง ที่พอจะย้ายจากตำแหน่งอื่นไปบังคับบัญชาทหารเรือได้ คือ น้องชายอัษฎางค์ เห็นว่าน่าจะทำได้ เพราะ ถึงแม้จะมิได้เรียนมาในทางทหารเรือก็จริงแต่ ทางการปกครองได้แสดงความสามารถในตัวปรากฏมาแล้ว จึงได้สั่ง เจ้าพระยาธรรมาธิการ ให้ไปบอกให้ตัวอัษฎางค์ให้ทราบ และให้โอกาสพูดตอบมายังเจ้าพระยาธรรมา